Uppeldi og menntun - 01.01.2002, Blaðsíða 205

BORKUR HANSEN, OLAFUR H.
JÓHANNSSON 0 G STEINUNN H. LÁRUSDÓTTIR
Tæplega 80% telja einnig að fjárhagslegt sjálfstæði skóla hafi aukist og um 75% segja
fjárveitingar til skólans hafa vaxið. Hlutfallslega fleiri af höfuðborgarsvæði en lands-
byggð eru þeirrar skoðunar. Skólastjórar virðast því almennt líta svo á að sjálfstæði
grunnskólans hafi vaxið með tilfærslunni og skólinn sé betur í stakk búinn en áður til
að uppfylla hlutverk sitt; að skólinn hafi nú meiri möguleika en áður til að aðlaga
starfsemi sína aðstæðum á vettvangi með auknu fjármagni og stuðningi. Þessi skoð-
un virðist þó heldur eindregnari meðal skólastjóra af höfuðborgarsvæðinu en lands-
byggðinni. Niðurstöður þessar eru í samræmi við niðurstöður Hilmars Hilmarsson-
ar sem telur að skólastjórarnir séu jákvæðir gagnvart yfirtöku sveitarfélaga á rekstri
grunnskólanna. Þegar litið er á starfið í heild telur meirihluti skólastjóranna í um-
ræddum sveitarfélögum að sú þjónusta sem skólinn veitir fjórum árum eftir yfir-
færslu sé betri en hún var áður (Hilmar Hilmarsson 2001).
Viðhorf hagsmunaaðila til grunnskólans virðast einnig hafa styrkst verulega að
mati skólastjóranna. Um 60% telja að viðhorf sveitarstjórnarmanna hafi breyst til
batnaðar, rösk 50% telja að viðhorf skólanefnda hafi breyst til batnaðar og tæplega
40% telja að viðhorf almennings til skólans hafi breyst til hins betra. Um 30% telja að
viðhorf foreldra til skólans hafi breyst til batnaðar. Örfáir telja að breytingin hafi leitt
til neikvæðra viðhorfa til skólans. Ef litið er á ofangreinda aðila sem eina af helstu
hagsmunaaðilum eða viðskiptavinum skólans verður að líta svo á að breytingarnar
með grunnskólalögunum 1995 hafi borið tilætlaðan árangur. Að mati skólastjóranna
virðast grunnskólarnir því vera í góðum tengslum við helstu hagsmunaaðila sína og
búa við styðjandi ytra umhverfi.
Könnunin leiðir jafnframt í ljós að tilfærslan hefur skapað skólastjórum meira svig-
rúm til að hafa áhrif á framkvæmd mála í ýmsum málaflokkum. Ríflega 70% skóla-
stjóranna segjast hafa aukið svigrúm til ráðstöfunar á fjármagni. Það felur m.a. í sér
að skólastjórar hafa val um hvernig þeir ráðstafa fé til verkefna, s.s sérkennslu, sí-
menntunar starfsmanna, ráðninga á aðstoðarfólki, notkun tæknimiðla og í hve ríkum
mæli þeir fela tilteknum starfsmönnum ákveðin stjórnunarverkefni. Hugmyndin um
aukið sjálfstæði og að ákvarðanir um daglegan rekstur séu teknar sem næst vettvangi
virðast því hafa gengið eftir að mati skólastjóranna. Þeir virðast með öðrum orðum
hafa fengið til sín völd og ábyrgð í mikilvægum málum og eru ánægðir með það.
Um 60% skólastjóranna telja sig hafa öðlast aukið faglegt sjálfstæði við tilfærsluna.
Svipað hlutfall skólastjóra telur sig hafa öðlast aukið svigrúm við útfærslu aðal-
námskrár og tæp 55% meira svigrúm við gerð og framkvæmd skólanámskrár og við
vinnu tengda sjálfsmati. Tæplega 40% segjast hafa aukið svigrúm við árganga- og
fagstjórn, og um þriðjungur segist hafa meira svigrúm til að skipuleggja samstarf
kennara og samvinnu heimilis og skóla. Skólastjórar segjast hafa meira að segja um
skipulag og starfshætti skólans í kjölfar tilfærslu grunnskólans til sveitarfélaga. Svo
virðist sem stór hluti skólastjóra telji umrædda breytingu hafa skapað þeim aukin
tækifæri til að hafa áhrif á mikilvæga þætti í innra starfi skólans.
Samstarf skóla við skólanefndir og sveitarstjórnarmenn virðist ganga vel og meta
skólastjórar það svo að viðhorf þessara aðila séu jákvæð og styðjandi. Ef til vill má
segja að með tilfærslu grunnskólans til sveitarfélaga hafi skólinn eignast öfluga
bandamenn í röðum sveitarstjórnarmanna.
203