Uppeldi og menntun - 01.01.2002, Blaðsíða 224

HVAÐ TELJA UNGLINGARNIR SIG LÆRA?
sér hæfnina þrengjast. Þetta er eitt dæmi af mörgum sem styður þá ályktun að á-
hrifamáttur hæfninnar tengist félagslegum aðstæðum einstaklinganna.
Dæmin hér á undan benda til víxlverkunar og samverkunar persónulegrar hæfni
og félagslegra aðstæðna. Annars vegar mótast álit einstaklinga á eigin hæfni af við-
brögðum annarra og tengist félagslegum aðstæðum þeirra, og hins vegar getur hæfni
einstaklinga haft áhrif á félagslegar aðstæður þeirra. Þegar persónuleg hæfni og fé-
lagslegar aðstæður renna í sameiginlegan farveg víkkar lífsrýmið, þ.e. svigrúm til
frekari athafna og lærdóms.
ÁLYKTANIR UM HÆFNI UNGLINGA OG ÞÝÐINGU HENNAR
í ljósi fræðilegrar umfjöllunar og framangreindra niðurstaðna er sett fram sú tilgáta
að hæfni unglinganna (óháð því hvaða flokki hún tilheyrir) felist í:
• kunnáttu eða færni, sem er sýnileg og stundum mælanleg,
og í innri reynslu:
• vitneskju um hvernig nýta má kunnáttuna (sjálf-skema), og
• trú á eigin getu til að ná árangri (self-belief) við ákveðnar aðstæður.
Niðurstöður eigindlegrar greiningar benda auk þess til að hæfni unglinganna og á-
hrifamáttur hennar tengist félagslegum aðstæðum þeirra.
Líkaninu hér að neðan er ætlað að útskýra tilgátu um inntak hugtaksins hæfni,
samspil hæfninnar við félagslegar aðstæður og áhrif á lífsrými unglinga.
Mynd 2
Inntak hugtaksins hæfni og tengsl hæfninnar við félagslegar aðstæður
222