Uppeldi og menntun - 01.01.2002, Blaðsíða 272

HVAR ER DROTTNINGIN?
Þessa texta má skilja á tvo vegu. Það má hugsa sér að sáðfrumurnar séu svo mikl-
ir aumingjar að þær drepist í súra slíminu. Nærtækara er að túlka þetta sem laluta af
persónusköpun hetjunnar. Hún þarf einhverja tálma á leið sinni til að geta sýnt fram
á styrk sinn og þor. Því má segja að þetta sé nauðsynlegur hluti af Grimmsævintýr-
inu. Einungis harðsvíruðustu hetjurnar lifa af þessa slímugu og eitursúru staði. Þetta
eykur enn á hróður þeirra sem komast í gegn en gerir innri kynfæri kvenna að frem-
ur óspennandi dvalarstöðum.
Sama atriði er lýst á allt annan hátt í Æxlun mannsins. Þar segir: „Þótt sáðfrumurn-
ar syndi af miklum krafti miðað við stærð komast þær ekki langt á eigin spýtur.
Vöðvasamdráttur í leginu og eggrásunum hjálpa þeim áfram" (Hrólfur Kjartansson
og Stefán Brynjólfsson, 1996:12). Að því loknu er greint frá því að breyta á sýrustigi
og seltu vökvanna sem þær synda í geti deytt þær. Samkvæmt þessu eru innri kyn-
færi kvenna ekki eins óvinveitt sáðfrumunum og hinar tilvitnanirnar bera með sér.
Þarna er sjónarhorninu aðeins beint að þeim þáttum sem gerast í konunni og eiga
sinn þátt í ferlinu. Sáðfrumunum er hjálpað sem er orðnotkun sem ekki er oft notuð
enda ekki lýsing á sannri hetju og því er þessu fróðleikskorni yfirleitt sleppt.
Ofbeldiskennd björgun eða stefnumót Rómeó og Júlíu?
Næsti bútur úr bók Jóhanns segir frá samruna kynfrumnanna:
[Frjóinj stefna að egginu og renna sér á það eins og tundurskeyti. Ætíð
verður eitt þeirra hlutskarpast. Það borar höfðinu á kaf inn í frymi eggs-
ins, en halinn stendur út úr. Eggið hjálpar til fyrir sitt leyti. Það er eins
og það sé lostið töfrasprota við snertingu frjósins og vakni af dvala.
(Jóhann Sæmundsson, 1940:15)
Hérna kemur riddaralíkingin upp aftur, þar sem riddarinn hefur aðeins eitt markmið
í lífinu; að bjarga hinni vanmáttugu prinsessu með öllum tiltækum ráðum. Atgangi
hans að ná til hennar er líkt við sprengingu tundurskeytis sem er úr hernaðargeiran-
um til að minna á karlmennskuna í verknaðinum. Jóhann segir frá því að eggið hjálpi
til sem minnir okkur á kvenlega þjónustulund og samsvarar hugmyndum Aristótel-
esar um hina nærandi og gefandi konu. Ekki er þó sagt í hverju hjálpin er fólgin. E.t.v.
er hún fólgin í því að vakna úr dvalanum. í lok tilvitnunar líkir hann sáðfrumunni
við galdramann með sprota og sá galdur sem verður í egginu er því eignaður sáð-
frumunni.
í kennslubók Jóhanns er sagt frá sáðfrumunni sem „borar sér" í gegnum legmunn-
ann og seinna í gegnum himnu eggsins. Þessi sögn er notuð í fleiri bókum: „... ein
sáðfruma hefur borað sér leið inn í hjúpinn" (Hrólfur Kjartansson og Stefán Brynjólfs-
son, 1996:15) og „ein sáðfruman hefur borað sér leið gegnum hlaupkenndan hjúpinn"
(Parker, 1983:10). Dæmi um aðra orðnotkun sem hefur svipaða merkingu er: „Sáð-
fruman þrengir sér inn í eggið" (Vigué, 1994:75) eða „fer/kemst inn í eggið" (Holm,
1996; Andréasson, 1998). Wagner o.fl. minnast á svipaða hluti. Þau segja frá grein er
birtist í frönsku dagblaði 1994 undir fyrirsögninni „Nauðgunin á eggfrumunni"
270