Uppeldi og menntun - 01.01.2002, Side 274

HVAR ER DROTTNINGIN?
En ævintýrinu er ekki þar með lokið. Eftir er að tíunda hver afdrif hinna óheppnu
riddara eru. Mikið er gert úr sigurvegaranum og hetjudáðum hans en aðeins í einni
kennslubók, Heilsubót (Holm, 1996:97), kemur fram hver afdrif þeirra riddara eru sem
komast alla leið en fá ekki inngöngu. Hinar eftirlifandi hetjur svamla inn á milli þar-
manna í vonlausum prinsessudraumum og lenda að lokum í fyrir fram töpuðu stríði
við hvítu blóðkornin. í Grimmsævintýrum fá „hinir" sem reyndu að bjarga prinsess-
unni makleg málagjöld og því er þetta nauðsynlegur hluti af frásögninni.
TVÖ KYN - TVÖ TUNGUMÁL
Hvers konar orð finnst kennslubókarhöfundum við hæfi að nota til að lýsa kynfrum-
um og æxlunarfærum kvenna og karla og hvað finnst þeim skipta máli að börn og
unglingar fái að vita? Hér á eftir koma dæmi úr nokkrum kennslubókum þar sem
greint er frá atriðum í persónusköpun kynfrumnanna, afmörkuðu sjónarhorni
kennslubókarhöfunda og orðavali þeirra.
Sjónarhorn og persónusköpun
I lýsingum á æxlunarfærum karla er mikið gert úr hinni gífurlegu framleiðslu sem
þar fer fram. Magnið er t.d. undirstrikað með fjölda sæðisfrumna sem verða til á
stuttum tíma í óralöngum píplum og meira að segja dáðst að píplunum sem slíkum:
„Inni í lyppunni er ein hlykkjótt rás, um 6 m löng ef rétt væri úr hlykkjunum" (Örn-
ólfur Thorlacius, 1991:206). 1 sumum bókum eins og Lífinu er aðdáun á kraftaverki
sáðfrumunnar ekki eins hástemmd. Þar er t.d. fjöldi sáðfrumna tíundaður en því
fylgja útskýringar: „Upphafsfjöldinn er því svo mikill til þess að auka líkur á frjóvg-
un" (Roberts, 1988:341). Sambærilegt dæmi væri að leggja saman brjóstagangana í
brjóstum kvenna og dást að útkomunni.
í bókinni Mannslíkaminn í máli og myndum (Vigué, 1994:72) er eftirfarandi tilvitnun
sem lýsir vel hinum „passífu" viðhorfum til eggsins: „... það getur því aðeins lifað að
sáðfruma færi því hinn helming kjarnaefnisins...." Það er þó vitað að sama gildir um
sáðfrumuna ef hún nær ekki að sameinast egginu en með því að beina sjónum að því
hefði hetjuímyndin borið hnekki. I öllum ævintýrum þarf að minna mjög vel á það
að prinsessan er hjálparvana og hetjan er sú eina sem getur bjargað henni.
Stöðug framleiðsla eða eilíf hrörnun
Samanburður á framleiðsluvirkni æxlunarfæranna er athyglisverður texti sem er t.d.
að finna í Lífeðlisfræði (1988 og endurbættri útgáfu 1991) eftir Örnólf Thorlacius og
má spyrja sig um gildi þess að nemendur fræðist svona ítarlega um framleiðslu-
virkni. Það er einnig augljóst að kynkerfi karlsins er fyrirmynd þar sem verið er að
taka út þætti sem einkenna kynkerfi hans og kynkerfi konunnar er borið saman við
það.
272