Tímarit lögfræðinga - 01.01.1953, Side 27

Stjórnurskráin og Hrafnkötlumáliö
21
í'étt. Ekki virðist stafsetningin á sögunni hafa verið talin
varða refsingu, enda skorti skilyrði til refsingar fyrir hana,
sbr. það, sem áður var sagt um stafsetningu fornrita í
þessu sambandi. Eftir var þá einungis það brot, sem fólst
í útgáfunni án leyfis kennslumálaráðherra, brotið á einka-
rétti ríkisins samkvæmt 2. gr. laga 1941. Sú vörn kom fram,
að ákvæði 2. gr. um einkarétt ríkisins færi í bág við prent-
frelsisákvæði stjórnarskrárinnar. Væri þetta ákvæði 2. gr.
laga 1941 því ógilt og gæti því ekki verið refsiheimild.
Sakadómari leit svo á, að almenni löggjafinn hefði ekki
með setningu þessa ákvæðis farið inn á ,,það svið, sem á-
kvæði stjórnarskrárinnar um prentfrelsi vernda“ né lield-
ur fari það í bág við ákvæði stjórnarskrárinnar um vernd-
un atvinnuréttinda eða atvinnufrelsis. Var því hver inna
þriggja manna, sem við útgáfuna voru riðnir samkvæmt
framansögðu, sektaðir um 1000 kr. og dæmdir til greiðslu
sakarkostnaðar in solidum.
í dóminum segir loks, að um upptöku bókarinnar verði
ekki dæmt í því máli, með því að málshöfðunin taki ekki
til þess atriðis. Engar getur verða leiddar að því, hvernig
dæmt hefði verið um upptökuna, ef það atriði hefði undir
dóm komið. Það fer eftir því, hvort brot þeirra þrímenn-
inganna hefði verið talið „smávægilegt" eða ekki. Svo
mikið má þó segja, að upptaka hefði ekki verið nauðsyn-
leg til þess að verja tungu eða menningu þjóðarinnar, fyrst
inir ákærðu höfðu ekki gerzt sekir við 1. gr. laga 1941.
Eins og kunnugt er, bera aðstandendur prentaðs máls
ábyrgð á því í tiltekinni röð eftir 3. gr. tilsk. 5. maí 1855.
Ef athöfn þrímenninganna hefði varðað við 1. gr. laga
nr. 127/1941, þá mætti spyrja, hvort L hefði ekki einn
átt að svara fyrir það brot. Hins vegar er öðru máli að
gegna um brotið á einkarétti ríkisins eftir 2. gr. laga 1941.
Það mundi ekki sæta ábyrgðarreglum 3. gr. tilskipunar-
innar, heldur almennum reglum um hlutdeild í brotum.
Öllum þremur var því dæmd refsing fyrir brot þeirra
samkvæmt 72. gr., svo sem þeir væru jafn sekir aðalmenn
í brotinu.