Tímarit lögfræðinga - 01.01.1953, Qupperneq 64

58
Timarit lögfrœSmga
bandi, sem lántakandi yrði annars að greiða öðrum fyrir,
án þess að nokkur tala eða hundraðshluti lánsfjárhæðar
væri nefnd. Hæstiréttur taldi réttilega, að þessi ummæli
fjármálaráðherra hefðu ekki falið í sér heimild til handa
forstjóranum til töku nefnds 2% gjalds, enda lyti málið
ekki forráðum þessa ráðherra, heldur hefði forstjórinn átt
að leita samþykkis menntamálaráðherra til gjaldtökunnar.
Meiri hluti dómenda taldi þó ummæli fjármálaráðherra
forstjóranum heldur til málsbóta, en minni hlutinn (tveir
dómenda) taldi ekki svo vera. Þegar menntamálaráðherra
fékk vitneskju um gjaldtökuna, veitti hann forstjóranum
átölur fyrir hana og bauð honum að skila iántakendum
gjaldinu. Og sýnist ráðherrann þá hafa ætlazt til þess, að
það mál væri þar með til lykta leitt. Nokkru síðar skrifaði
einn af starfsmönnum stofnunarinnar grein í dagblað eitt,
þar sem meðal annars mjög var fundið að gjaldtöku þess-
ari, og virðist þetta hafa orðið til þess, að menntamálaráð-
herra fór fram á það, að opinber rannsókn yrði hafin um
fjárstjórn stofnunarinnar. Að boði dómsmálaráðherra var
slík rannsókn framkvæmd, og leiddi hún til höfðunar opin-
bers máls á hendur forstjóranum og dóms fyrir brot, er
varðaði við 128. gr. hegningarlaganna.
Þó að fjármálaráðherra hefði skýlaust leyft töku ins um-
rædda gjalds, þá verður ekki ætlað, að það hefði orðið for-
stjóranum til sýknu, með því að stofnunin laut ekki yfir-
stjórn þess ráðherra. Hins vegar kynni svo að virðast í
fljótu bragði, að fyrirætlun menntamálaráðherra, sem hafði
yfirstjórn stofnunarinnar, um endurgreiðslu gjaldsins og
um lyktir málsins með þeim hætti, mætti verða forstjóran-
um til sýknu, þar sem hann endurgreiddi gjaldið tafarlaust.
En þegar nánar er að gáð, þá kemur það fram, að sakar-
uppgjöf var ekki á valdi menntamálaráðherra, heldur fer
það atriði eftir ákvörðun dómsmálaráðherra og forseta
samkvæmt 29. gr. stjórnarskrárinnar, nema svo sé, að ekki
sé ástæða til þess að ætla, að málshöfðun mundi leiða til
refsidóms, en það, hvort mál skuli höfða eða ekki, sætir þá
ákvörðun dómsmálaráÖherra.
(