Tímarit lögfræðinga - 01.01.1953, Blaðsíða 54
48
Tímarit lögfrœöinga
una að athuga. Hæstiréttur vísaði kærumálinu frá sér með
þeirri röksemd, að hvorki 120. gr. laga nr. 85/1936 né nokk-
urt annað lagaákvæði heimili berum orðum að kæra til
hæstaréttar úrskurð héraðsdómara um öflun nýrra sakar-
gagna, enda verði slík heimild ekki heldur leidd af neinu
lagaákvæði né af almennum lagarökum.
Það er auðvitað rétt, að ekkert lagaákvæði hefur nokkuð
að geyma um kæru úrskurðar samkvæmt 120. gr. Fyrir því
leitar hæstiréttur þess, hvort nokkru lagaboði verði beitt
með lögjöfnuði um slíka kæru sem þessa eða önnur lagarök
(grundvallarreglur laga sjálfsagt eða eðli málsins, ef menn
vilja nefna það svo) leiði til þeirrar heimildar. Þau ákvæði
laga, sem ákveða eða heimila kæruaðferðina, munu öll eiga
við það, ef í úrskurði eru lagðar skyldur á aðilja, t. d. vitni
til að svara spurningu, aðilja að þola lögsögu þess dómara,
sem krafinn hefur verið um að víkja úr dómarasæti o. s.
frv. tJrskurður samkvæmt 120. gr. eml. leggur aðilja engar
skyldur á herðar, heldur veitir honum ákveðin réttindi, sem
hann ræður, hvort hann notar sér eða ekki. Þess vegna
sýnist engin lagaregla leiða til heimildar kæru til æðra dóms
á slíkum úrskurði. Hitt er annað mál, að það kann að valda
sakarspjöllum, frávísun eða tapi á máli, ef aðili neytir ekki
þeirra réttinda, sem honum hafa verið heimiluð með úr-
skurði samkvæmt 120. gr. eml.
Þó að hæstiréttur hefði ekki talið verða að vísa kærumál-
inu frá af framangreindri ástæðu, þá verður ekki annað
séð, en að hann hefði hlotið að vísa varaltröfu sóknaraðilja
frá dómi, af því að úrlausn hennar hefði hlotið óbeinlínis
að fela í sér fyrirmæli um það, hvor aðili bæri sönnunar-
byrðina um þargreind atriði.
(Hrd. XXIII. 520).
I lögtaksmáli einu í V-kaupstað hafði reqisitus kraf-
izt þess, að löggiltur fulltrúi bæjarfógeta viki úr dómara-
sæti vegna þess, að hann hafði með höndum fógetastarf við
heimtu bæjai'gjalda og tók kaup sitt af bæjarfé. Héraðs-