Tímarit lögfræðinga - 01.10.1953, Page 37

Tímarit lögfrœðinga
227
aðgerðin hafi verið framkvæmd með venjulegum hætti,
sbr. Grágás I§ a 166, II. 334.
I fornöld voru auðvitað engir lærðir læknar á íslandi.
En jafnauðvitað er það, enda þess ósjaldan getið í heim-
ildarritum vorum, að ýmsir menn fengust við hjúkrun
sjúkra og særðra og við lækningar. Hafa sumir þeirra
manna sjálfsagt aflað sér þeirrar þekkingar á sjúkdómum
og meðferð þeirra, sem þá var hér að fá. Sennilega hafa
og utanfarir manna fremur orðið sumum til þekkingarauka
á þessu sviði, til dæmis suðurganga Hrafns Sveinbjarnar-
sonar rétt fyrir 1200, en hann var læknir einna mestur
hér í fornöld.
B. Jónsbók.
í Mannhelgi 13. kap. Jónsbókar segir svo: „Váðaverlc
eru með mikilli skynsemd gréinandi, með hverjum atburð-
um þau kunna tit at falla, þvi at þar sem maðr telcr manni
blóð eða leggr eld á mann eða þat annát með lækningú, er
hvárrtveggi hyggr heilsubót af verða, þá er þat með öllu
bótalaust, þó at hinn fái bana eða mein af.“
Hér eru læknisaðgerðir berurh orðum taldar til „váða-
verka“ er til nytsemdar horfa. Þær eru því lýstar bóta-
lausar, þó að mein verði af. Og þá hafa þær að sjálfsögðu
verið refsilausar. Regla Grágásar um þetta efni hefur verið
■endurtekin í 13. kap. Mannh. Jónsbókar að efni til, þó að
fyrirmyndin að kapítula þessum sé annars í Landslögum
Magnúsar lagabætis Mannhelgi 14. kap. Ef mein varð að
aðgerð og „læknir" var sakaður um illvilja, þá mun hann
hafa mátt synja vilja síns með séttareiði.
Læknisaðgerðir voru fravæmdar af ólærðum mönnum
hér á landi á Jónsbókartímabilinu, eins og áður, því að
ekki var í annað hús að venda. -Erlendis varð ein stétt
manna sérstaklega til þess að stunda lækningar, inir svo-
nefndu „bartskerar“, sem merkir rakara. Mynduðu þeir
stéttarfélög (gildi), eins og aðrir iðnaðarmenn. Til slíks
kom ekki hér á landi, þó að fáeinir erlendir bartskerar
hafi komið hingað í landið og ílenzt hér, svo sem Skán-