Tímarit lögfræðinga - 01.10.1953, Qupperneq 48

238
Skottulœkningar í íslenzlcum lögum.
meðöl, s,em frjáls sala hefur verið á eða jafnvel meðöl, sem
einungis eru látin úti samkvæmt lyfseðli. Rjóltóbaksblað
var látið yfir skurði og þótti reynast vel til að varna ígerð.
Sama var um viðarkol hnoðað í smjör af strokknum, er
kallað var „kolsmér". Fjallagrös voru soðin og seyðið tekið
við magaveiki o. s. frv. Þó að einhver ráðlegði náunga
sínum slíkar og þvílíkar aðgerðir, þá mundi hann ekki
verða sakfelldur fyrir skottulækningar fyrir þær aðgerðir
út af fyrir sig. Framkvæmd „hjálpar í viðlögum" hefur
lengi verið talin leyfileg og jafnvel stundum beinlínis
skylda, sbr. 221. gr. alm. hegningariaga nr. 19/1940, enda
þótt ólæknisfróður maður eigi í hlut, enda kennsla veitt í
slíkri hjálp.
Heilsubótartilraunir, sem fólgnar eru í fyrirbænum,
handaálagningu með eða án hugsaðs atbeina framliðinna
manna („andlegár" lækningar svonefndar) eru ekki út af
fyrir sig taldar lækningar í merkingu laga nr. 47/1932, og
metast því ekki refsiverðar.1) Og eigi verður manni refsað
fyrir lækningatilraunir á sjálfum séi-, þó að þær teldust
skottulækningar, ef annar maður framkvæmdi þær á hon-
um. Hér gildir reglan: Bjargi hver, sem bjai’gað getur.
Meginregla neyðarréttarins birtist hér. Ef maður fer úr
liði, sker sig eða brýtur, þá er því tekið fegins hendi, ef
einhver ólærður maður er nálægur, sem getur gert að slys-
inu, kippt í lið, gert að broti, stöðvað blóðrás o. s. frv., ef
eigi næst þegar til læknis. Og þótt manni færist aðgerðin
kláufalega, þá varðaði hún ekki við ákvæði laga um skottu-
lækningar.
Annars er sjálfsagt oft álitamál, hvort heilsubótaraðgerð
má til „lækninga" telja eða ekki. Fjöldinn allur af ráðlegg-
ingum verður vitanlega ekki talinn til „lækninga" í merk-
ingu laganna. Ekki ræður það úrslitum, þó að aðili hafi
tekið við þóknun fyrir þjónustu sína. Ef aðgerðir hans
verða ekki taldar til lælminga, þá verður hann ekki sekur
fyrir viðtöku slíkrar þóknunar, nema telja megi honum
1) Ilrd. VIII. 336, X. 133. (Séralkvæði).