Tímarit lögfræðinga - 01.06.1961, Blaðsíða 60

Eg vil þegar geta þess, að mér virðist ljóst, að þeir,
sem samið hafa ákvæði Grágásar um fátækrafram-
færslu, liafa sett sér það markmið að setja tæmandi regl-
ur um framfærsluskylduna. Þeir liafa viljað veita öllum
nauðstöddum örugga heimild að lögum til framfærslu
frá einhverjum aðilja.
Á elleftu og tólftu öld voru ættartengslin enn mjög
sterk í íslenzku þjóðfélagi. Þess vegna var það eðlilegt
og áreiðanlega í samræmi við gamlar venjur og rétt, að
framfærsla fátækra hvíldi aðallega á ættingjum þeirra
og þá fyrst og fremst á fjölskyldunni. Þannig var þvi
einnig liáttað samkvæmt ákvæðum Grágásar. Börn voru
skilvrðislaust skyld til að framfæra foreldra sína, jafnvel
þótt þau væru eignalaus, en væri svo ástatt, skvldu þau
framfleyta þeim með vinnu sinni, þ.e.a.s. með þvi að
greiða liluta verkalauna sinna til þeirra, sem önnuðusl
foreldrana. Þessi skylda var svo rik, að ef nauðsvn har
til, urðu börnin að ganga í skuld fyrir foreldrana og ger-
ast skuldarmenn hjá framfleytandanum.
Sama regla gilti um skyldu forfeðranna til að fram-
fieyla börnum sinum. Þó var sá munur á, að faðir gat ráðið
þvi, hvort hann gekk sjálfur í skuld, eða gerði barn sitt
að skuldarmanni. Þá livíldi og gagnkvæm framfærslu-
skvlda á systkinum, jafnvel þótt þau væru eignalaus, en
ekki er minnzt á skuldfestingu í því sambandi.
Ef ofangreindir fjölskyldumeðlimir voru ekki til, eða
enginn þeirra gat framfleytt hinum nauðstadda, kom
framfærslan í hlut nánasta ættingja, þannig að fjar-
skyldari ættingi tólc við af nærskyldari allt í fimmta lið,
þannig að skyldan náði alll til fimmmenninga, að þeim
meðtöldum. Skvlda þessara ættingja var þó bundin þvi
skilyrði, að viðkomandi ættingi ætti vissa fjárhæð, þ.e.a.s.
tiltekinn forlagseyri fvrir sig og þá, sem á framfæri
lians voru, er nægði til lífsviðurværis í eitt til fjögur ár
eftir þvi, hve náinn skyldleikinn var.
Á þennan veg var framfærsluskyldu fjölskvldunnar og
106
Tímcirit lögfræoinga