Tímarit lögfræðinga - 01.06.1972, Page 18

verið útkljáð á alröngum forsendum á undanförnum árum og
áratugum, með því að grundvöllurinn, sem mat þessara tjóna
hefur verið byggt á, örorkumötin, hafa verið reist alfarið á
öðrum sjónarmiðum en ætlazt var til og gert var ráð fyrir.
Það hriktir vissulega í burðarstoðum íslenzkra dómasafna, sem
geyma fjölmarga dóma á þessu sviði frá síðustu þremur ára-
tugum. Um þetta mætti að sjálfsögðu langt mál rita, en ég
bendi aðeins á þátt útreikninga tryggingafræðinga í þessum
málum, en slíkur útreikningur hefur verið annað meginsönn-
unargagnið við mat tjóna af völdum örorku. Siíkir útreikn-
ingar eru byggðir á launatekjum manna og því algjörlega út
í hött sem mælikvarði á fjárhagslegt tjón, þegar htið er til
þess, að forsendur örorkumats eru ekki fjárhagslegs eðlis. Það
er bersýnilega ætlun læknis, sem framkvæmir örorkumöt, að
sams konar meiðsli, sem leiða til hinn.ar sömu metinnar örorku
á læknisfræðilegum grundvelh eingöngu, leiði og til sömu
niðurstöðu um mat tjónanna.
Ágætur lögfræðingur lét þau orð falla á fundinum í almenn-
um umræðum, er fylgdu í kjölfar framsöguerinda, að það væru
engin ný sannindi, að örorkumöt væru læknisfræðileg. Kerfið,
sem búið hefði verið við, væri að vísu meingallað, en notast
mætti við það með sæmilegum árangri, meðan annars betra
væri ekki völ. Ég tel, að það verði alls ekki við núverandi
uppgjörshætti unað, eftir að framangreind sannindi hafa verið
leidd í ljós. Það getur enginn unað því lengur, og sízt dóm-
stólar, að stuðzt sé við sönnunargögn í nokkru máli, hvað þá
heilum málaflokki, svo mikilsverðum sem raun er á um bóta-
mál út af slysum, sem byggð eru á alröngum forsendum. Shkt
er með öllu ósæmandi.
Ég leyfi mér því að hreyfa hér þeirri hugmynd sem aðkah-
andi nauðsyn, að dómarar og lögmenn taki höndum saman og
setjist á rökstóla til að ræða þessi mál í þeim tilgangi að finna
leiðir, er gætu orðið grundvöllur að viðhlítandi mati og upp-
gjöri tjóna af völdum bótaskyldra slysa á fólki.
Hinar óvæntu upplýsingar, sem hér hefur verið drepið á,
valda því að sjálfsögðu, að erindið, sem hér birtist, hlýtur að
vera töluvert frábrugðið því, sem orðið hefði, ef öll sú vitn-
eskja um örorkumötin, sem nú nýtur, hefði legið á lausu, er
erindið var samið. Ég taldi þó rétt að láta það birtast óbreytt,
þar sem það byggist á þeim reglum og venjum, sem hátt í
þriðjung aldar hafa almennt þótt eiga nokkurn rétt á sér,
þótt nú hafi skyndilega og óvænt komið í Ijós, að sá grund-
völlur, sem á var byggt, var aldrei til staðar að neinu leyti.
52
'Iíniarit lögfræðinga