Tímarit lögfræðinga - 01.07.1973, Síða 30

var ómerktur, þar sem Hæstiréttur taldi, að málatilbúnaður hefði ekki
fullnægt 105. gr., sbr. 223. gr. laga 85/1936. Taldi Hæstiréttur m. a.
að leggja hefði átt fram í dóminn eigi síðar en með greinargerð inn-
heimtumanns ríkissjóðs, og áður en greinargerð af hálfu gerðarþola
kom til sögu, fullkomin afrit af stóreignaskattsframtali gerðarþola,
upphaflegri skattálagningu, kærum gerðarþola til skattstjóra og ríkis-
skattanefndar og úrskurðum þeirra til breytinga á skattinum.
Dómstólar dæma efnislega í málum, þó að ekki hafi verið notuð kæru-
leið skattalaganna. Um þetta var deilt í máli, sem er að finna í Hrd.
XXIV bls. 142. í því máli hafði stóreignaskattur verið lagður á við-
skiptarvild í fyrirtæki, og vildi stefnandi málsins, þ. e. skattþegninn,
ekki una því. Stefndi, ríkissjóður, bar fyrir sig, að þetta atriði hefði
ekki verið kært til skattyfirvalda og hefði stefnandi því firrt sig rétti
til að bera það undir dómstóla. Segir í dómnum, að eins og málum sé
háttað, þyki stefnandi þó ekki hafa firrt sig rétti til að bera málið
undir dómstóla.
1 Hrd. XXIX bls. 754 var það ekki talið málssókn til fyrirstöðu, að
ríkisskattanefnd hafði ekki fjallað um skattkæru vegna stóreigna-
skatts.
I Hrd. XLII bls. 454 út af söluskatti var stefnandi hins vegar talinn
hafa firrt sig rétti til að krefjast fyrir dómi endurgreiðslu á sölu-
skatti, sem hann hafði ekki kært til ríkisskattanefndar. Segir í for-
sendum undirréttardómsins, sem staðfestur var í Hæstarétti, að telja
verði almenna reglu, að því aðeins sé notkun á heimild til stjórnvalds-
kæru skilyrði málshöfðunar, að það sé ótvírætt gefið í skyn í lögum.
Ákvæði þetta um söluskatt sé að finna í 14. gr. laga nr. 10/1960, sbr.
13. gr. sömu laga.
Ríkissjóður og aðrir gjaldkrefjendur geta einnig leitað eftir úrskurði
dómstóla, ef þeir eru ekki sáttir við ákvarðanir skattyfirvalda.
í Hrd. XXX bls. 588 hafði ríkisskattanefnd fellt niður útsvar á
gjaldanda. Sveitarfélagið vildi ekki sætta sig við úrskurð ríkisskatta-
nefndar og krafðist lögtaks fyrir fógetarétti. Krafizt var frávísunar
málsins frá fógetarétti af hálfu gerðarþola, þar sem útsvarið hafði ver-
ið fellt niður af ríkisskattanefnd, en fógeti tók frávísunai’kröfuna ekki
til greina. Hæstiréttur hratt úrskurði fógetaréttar og taldi ekki unnt
að bera undir fógetadóm, hvort ríkisskattanefnd fór að lögum.
Að lokum skal það nefnt, að sakadómur getur fengið skattamál til
meðferðar, og vísast í því sambandi til :50. og 48. gr. laga 68/1971. Má
búast við, að málum þessum fari fjölgandi. Bent skal á Hrd. XXXIX
bls. 555 og XLI bls. 834.
28