Tímarit lögfræðinga - 01.07.1973, Side 50

VI. Hlutræn og huglæg refsiskilyrði skv. 48. gr.
1) Hlutræn skilyrði.
A. í 48. gr. er lögð refsing við tvenns konar brotum, og er verknaðar-
lýsing þeirra tilgreind í 1. mgr. ásamt saknæmisskilyrðum:
a) Röng yfirlýsing, gefin opinberu stjórnvaldi.
Skýri skattþegn af ásetningi eða stórkostlegu hirðuleysi rangt frá
einhverju því, er máli skiptir um tekjuskatt hans eða eignarskatt,
skal hann sekur um allt að tífaldri skattupphæð þeirri, sem undan
var dregin, sbr. og 5. mgr. um endurtekin og stórfelld brot. Um brot
á lögum um tekjustofna sveitarfélaga gildir sambærileg regla, sbr.
2. mgr. 24. gr. 1. nr. 8/1972 og 28. gr. rgj. nr. 118/1972, um útsvör.
Sama er að segja um 25. gr. 1. nr. 10/1960, um söluskatt.
b) Vanræksla á framtali til skatts, sbr. 35. gr.
Vanræksla er því aðeins refsiverð, að skattayfirvöld hafi áætlað skatt
of lágan, sbr. 2. mgr. 37. gr., og að skattþegni hafi verið reiknaður
skattur að nýju skv. 2. mgr. 38. gr. Sekt má nema allt að tífaldri
skattupphæð þeirri, sem áætlun var of lág við upphaflega álagningu,
sbr. 28. gr. rgj. nr. 118/1972, um útsvör. Ákvæði 5. mgr. um þyngri
refsingu nær einnig til þessa brots, en mun eftir eðli brotsins vart
koma til framkvæmda. Ákvæði stefnt gegn ýmiss konar vanrækslu
er í 26. gr. laga nr. 10/1960.
B. Skýrsla eða yfirlýsing telst röng skv. 1. mgr. 48. gr., ef upplýsingar
þær, sem í henni felast, eru rangfærðar, ófullnægjandi eða á annan
hátt villandi.20) Getur orðið skammt á milli þeirra tveggja verknað-
arlýsinga, er 48. gr. geymir. Svo mikið kann að vanta upp á, að rétti-
lega sé frá framtali gengið, að það nálgist vanrækslu á framtali skv.
2. málslið 1. mgr. 48. gr. Að jafnaði er þar nokkurt sambland af rang-
færslum og vanrækslu gagnstætt hreinni vanrækslu. Aðgreining þess-
ara verknaðarlýsinga hefur lítið sjálfstætt gildi. Saknæmisskilyrði
eru hin sömu svo og viðurlög. Fullframningarstigið er einnig sam-
bærilegt, þar sem öðru brotinu er lýst sem verknaðarbroti, en hinu
sem vanrækslubroti (athafnaleysisbroti). Athafnabrot þau, sem lýst
er í 1. málslið, þarfnast mun meiri skýringa. Verður greinargerðin
um hlutræn skilyrði því einkum við þau miðuð.
C. Skýrslugjöf skv. 1. málslið þarf að vera röng varðandi eitthvað
það, sem máli skiptir um tekjuskatt gjaldanda eða eignarskatt.
Skýrslugjöf getur varðað útreikning tekna eða gjalda, eigna eða
skulda, eða þá persónuleg atriði, svo sem framfærsluskyldu, atvinnu-
ástæður og atvik þau, er greinir í 52. gr.27) Röng skýrsla um það,
hvaðan tekjur stafi eða í hverju eignir séu fólgnar, er ekki refsiverð
48