Tímarit lögfræðinga - 01.07.1973, Side 52

álagning hefur fram farið eða ekki. Röng skýrsla, er felur í sér aðra
ágalla, er refsilaus skv. 48. gr. Sök skattþegns á að ná til þess að
koma fram rangri álagningu sér í hag og baka þannig öðrum tjón.
Aðalatriðið með ákvæðinu er ekki að bera niður á röngum skýrslum
út af fyrir sig, heldur þeirri háttsemi að draga fjármuni undan álagn-
ingu og valda þannig tjóni fyrir ríkissjóð beinlínis og óbeint fyrir
allan almenning. Að því er tekur til vanrækslu á framtali skv. 2. máls-
lið, verður niðurstaðan hin sama. Hér er ekki eiginlegt athafnaleysis-
brot (samhverft athafnaleysisbrot) á ferðinni, heldur athafnaleysi,
sem lagt verður að jöfnu við beina athöfn. Nær sök gjaldanda til þess
að koma fram hagstæðari álagningu en vera ber á grundvelli áætlunar.
I sænsku skattarefsilögunum (skattestraffeloven, 1. gr.) er gerð
krafa til þess, að röng skýrslugjöf sé til þess fallin að blekkja skatta-
yfirvöld, og jafnframt er refsinæmi brotsins bundið við yfirlýsingu
gefna í ákveðnu formi, þ. e. undirrituðu framtali.33) Verður að telja,
að röng skýrsla í óundirrituðu framtali geti varðað refsingu skv. 48.
gr. íslenzku laganna, enda eru þar engar formkröfur gerðar, sbr. hins
vegar 35. gr.34) Skilyrði þess efnis, að skýrsla sé til þess fallin að
blekkja, virðist raunar fela í sér litla takmörkun, þar sem rangar
upplýsingar eru almennt til þess fallnar að blekkja. Sænska ákvæðið
er skilið þannig, að hætta á tjóni er metin hlutrænt. Ef skattstjóri
með almenna lagaþekkingu og reynslu hefði átt að sjá við göllunum,
er háttsemin ekki talin refsiverð. Reglan getur þá leitt til mismun-
andi niðurstöðu, ef skattþegn gefur sama skattyfirvaldi sömu röngu
upplýsingarnar oftar en einu sinni, enda þótt skattayfirvöld hafi
ekki tekið tillit til þeirra við álagningu. Má þá refsa fyrir skýrslu-
gjafir fram að þeim tíma, er upp kemst um gallana, en ekki fyrir
síðari skýrslugjafir.35) Þótt hættuatriðið sé ekki efnisþáttur í 1. mgr.
48. gr., er álitamál, hvort röng skýrsla varði refsingu, hversu aug-
ljósir sem gallarnir eru. Slík skýrsla þarf ekki að vera villandi, þótt
röng sé. Ekki er nein ástæða til að láta skattþegn njóta góðs af því,
þótt skattstjóri hafi í höndum gögn, t. d. frá vinnuveitanda, er leiða
í ljós ágalla á framtali skattþegns. Sama er að segja um þær kring-
umstæður, þegar skattþegn er undir sérstakri smásjá skattayfirvalda,
þannig að skýrslur hans eru teknar til gaumgæfilegrar athugunar.
Hér kemur refsileysi ekki til greina.30)
F. Hefur það áhrif á refsinæmi rangrar skýrslu, ef á móti hinni und-
andregnu skattfjárhæð kemur sparnaður, sem skattþegn hefði getað
notið á löglegan hátt? Hér getur verið um nokkur tilvik að ræða, sem
vandasamt er að leysa úr37):
50