Tímarit lögfræðinga - 01.07.1973, Síða 56

sbr. t. d. 2. ml. 48. gr. tekjuskattslaga, er mælir fyrir um refsilæg
viðurlög á hendur dánarbúi skattþegns. 1 lögum eru hins vegar hvergi
bein ákvæði um refsiábyrgð félaga vegna skattsvika." Loks ber að
geta þess, að dæmi eru um, að dómstólar geri ópersónulegum aðilum
að þola upptöku eigna, sbr. Hrd. XXVI, bls. 244 og XXXIV, bls. 674.
VII. Nokkrar sérreglur 48. gr. í ljósi almennra refsiréttarreglna.
1) Fyrning.
a) Ákvæði 81. gr. alm. hgl. um sakarfyrningu taka ekki beint til ann-
arra brota en þeirra, sem refsing er lögð við í hegningarlögunum sjálf-
um. Er þá tvennt til, að styðjast við fyrningarákvæði í sérrefsilögum
eða beita almenna ákvæðinu með lögjöfnun, Sérstök fyrningarákvæði
utan alm. hgl. eru sjaldgæf. Má þá beita 81. gr. með lögjöfnun, ef
skilyrði til hennar eru fyrir hendi, en mat um það eiga dómstólar.
Lögjöfnun þykir þó yfirleitt ekki tæk um brot á skattalögum. I 92. gr.
dönsku hegningarlaganna var til skamms tíma ákvæði, er tók af allan
vafa í því efni: „Strafansvar for overtrædelse af love om offentlige
skatter og afgifter, hvorved pligtige ydelser soges unddraget det off-
entlige, forældes dog ikke uden særlig hjemmel.“ I núgildandi fyrning-
arákvæðum dönsku laganna er ákveðinn 5 ára fyrningartími vegna
skatta- og tolllagabrota. Alm. hgl. hafa ekki sambærilegt ákvæði, er
taki fyrir lögjöfnun, né heldur hafa fyrningarákvæðin verið endur-
skoðuð. Lögin láta því alveg ósagt, hvernig fara skuli með skattalaga-
brot. En talið er, að lögjöfnun sé óheimil engu að síður. Skal nú vikið
að rökum fyrir þessari sérstöðu skattlagabrota. Venjulegast hagar
svo um refsiverð brot, að líkurnar til að þau verði upplýst, minnka óð-
um eftir því sem frá líður. En um brot gegn skattalögum er þessu
öfugt farið. Þeim er oftast auðvelt að leyna, en þau upplýsast stund-
um seint og um síðir fyrir tilviljanir, svo sem ef bú skattþegns er
tekið til gjaldþrotaskipta eða fjárhagur hans er athugaður vegna ann-
arra brota. Er hætt við, að hinn venjulegi skammi fyrningarfrestur,
sem alla jafna yrði beitt um þessi brot (2 ár)', gæti dregið verulega
úr virkni og varnaðaráhrifum skattareglnanna.42)
b) I lögum nr. 68/1971 er sjálfstætt fyrningarákvæði, sbr. 1. mgr.
48. gr.:
Eigi má þó reikna skattsekt samkvæmt þessari mgr. lengra aftur
í tímann en 6 ár, sbr. 38. gr.
Um útsvör gildir sama fyrningarregla, sbr. 2. mgr. 24. gr. laga nr.
8/1972 og 1. mgr. 28. gr. rgj. nr. 118/1972. I lögum nr. 10/1960 eru
engin ákvæði um fyrningu sakar. Munu ekki vera skilyrði til að beita
54