Tímarit lögfræðinga - 01.06.1988, Síða 15

1 2. mgr. 198. gr. sigll. eru sérstakar reglur um rétthæð sjóveða
sín á milli. Meginreglan er sú, að sjóveðkröfum í skipi skal fullnægja
í þeirri röð töluliða, sem þær eru taldar í 197. gr., og þær, sem taldar
eru í sama tölulið, eru jafnréttháar innbyrðis. T. d. verður að greiða
sjóveðtryggðar launakröfur að fullu áður en nokkuð er greitt af kröf-
um eftir 2.-3. tl. 197. gr. Frá þessari meginreglu eru tvær undantekn-
ingar. Hin fyrri er sú, að kröfur um bj örgunarlaun, bætur fyrir að
fjarlægja skipsflak og framlög til sameiginlegs sjótjóns, sem sjóveð-
réttur fylgir skv. 4. tl. 197. gr., skulu ganga fyrir sjóveðum, sem áð-
ur hafa stofnast skv. 1.-3. eða 5. tl. 197. gr. Hin síðari er sú, að af björg-
unarlaunakröfum og öðrum kröfum eftir 4. tl. 197. gr. gengur yngri
krafa fyrir eldri. Dæmi: Sjóveð fyrir björgunarlaunakröfu frá mars-
mánuði gengur fyrir kröfu um laun skipverja fyrir febrúar, en eftir
launakröfum fyrir apríl og kröfu um framlag til sameiginlegs sjótjóns
í maí. Til grundvallar því, að kröfur eftir 4. tl. njóta forgangsréttar,
annars vegar gagnvart öðrum sjóveðkröfum og hins vegar gagnvart
eldri kröfum af sama tagi, liggur sú skoðun, að kröfur þessar verði
raktar til aðgerða, sem eru almennt til þess fallnar að varðveita veð
til hagsbóta fyrir alla lánardrottna.
7. LOK SJÓVEÐRÉTTAR 1 SKIPI
Eðlileg lok veðréttar eru þau, að skuldari greiði að fullu kröfu þá,
sem veð skal tryggja. Almenna reglan er sú, að sjóveðréttur í skipi
helst þangað til rétt greiðsla hefur farið fram. Það hefur því yfirleitt
ekki áhrif á sjóveðréttinn, að skip er selt eða breyting verður á skrán-
ingu þess, 1. málsl. 1. mgr. 199. gr. sigll. Skiptir þá engu máli um
veðréttinn, þótt kaupanda skips sé ókunnugt um hann.
Sjóveðréttur fellur ekki niður, þótt eigendaskipti verði að kröfu
þeirri, sem hann er til tryggingar. Við framsal eða önnur eigendaskipti
að kröfu flyst sjóveðrétturinn til hins nýja kröfuhafa, 210. gr. sigll.
Samkvæmt þessu getur t. d. vátryggingafélag, er greitt hefur bætur
fyrir farm, sem skemmist í skipi A, er rekst á skip B, öðlast sjóveðrétt
í B, sbr. 3. tl. 197. gr. sigll. Reglan í 210. gr. gildir líka um sjóveðrétt
í farmi. Hún er í samræmi við þá meginreglu, að veðréttindi fylgja
kröfu, ef aðgangskrafa stofnast við greiðslu.37
I siglingalögum annarra Norðurlanda eru aðeins tvær undantekning-
ar frá þeirri reglu, að sjóveðréttur haldist, þar til skuldari innir af
37 Gaukur Jörundsson, bls. 71.
77