Tímarit lögfræðinga - 01.11.1996, Síða 60

rætt, krafðist K ógildingar dómsáttarinnar, þar sem hún hefði ekki veitt lög-
manni sínum umboð til þess að rita undir hana af sinni hálfu. J bar því hins
vegar við, að lögmaður K hefði skuldbundið hana við ákvæði sáttarinnar með
því að rita undir hana fyrir hennar hönd, enda hefði málflutningsumboð
lögmannsins ekki verið takmarkað að neinu leyti. I annan stað hefði K
viðurkennt gildi dómsáttarinnar með því að greiða hina tilteknu fjárhæð við
fjámámsgerðina. í dómi Landsréttar segir, að ekki hafi verið sannað gegn
andmælum K, að hún hafi veitt lögmanni sínum urnboð til þess að rita undir
sáttina fyrir sína hönd. Þegar litið væri til þess, að K var tjáð við
fjámámsgerðina, að krafan styddist við dóm og til þess að hún greiddi kröfuna
við þær aðstæður, að fjárnám vofði yfir, þótti mega taka kröfu K um ógildingu
sáttarinnar til greina.
Um réttmæti þessarar niðurstöðu í dönskum rétti ríkir þó ekki full sátt.
Gagnrýnt hefur verið að takmarka svo heimildir málflutningsumboðsmanns.46
Þar er vikið að forsögu reglunnar í KU 1877 og færð að því rök, að hún hafi
ekki átt að taka til dómsátta, sem gerðar eru undir rekstri máls. Athygli er vakin
á því, að samkvæmt ákvæðum 62. gr. KU 1877 hafi málflutningsumboðsmaður
heimild til að fella mál niður. Algengasta ástæða fyrir niðurfellingu máls sé sú,
að gerð hafi verið dómsátt um ágreiningsefnið. A þeim tíma, sem tillaga var
gerð um regluna í KU 1877, hafi eðli starfssambands umbjóðanda og um-
boðsmanns verið annað en nú er. Málflutningsumboðsmenn hafi haft það hlut-
verk eitt að flytja mál og leggja í dóm, en önnur hagsmunagæsla hafi verið utan
verksviðs þeirra. Þannig hafi umboðsmennska málflutningsumboðsmanns verið
skýrð mun þrengra en almennt er gert ráð fyrir í nútímaframkvæmd. Þá eru færð
rök fyrir því, að málflutningsumboðmanni eigi að vera heimilt að gera dómsátt
án sérstaks samþykkis umbjóðanda. Sagt er, að mikilvægt sé fyrir hagsmuni
beggja aðilja, að málsmeðferð sé hraðað eins og kostur er og valdið geti töfum,
ef umbjóðandi þarf í öllum tilvikum að veita samþykki sitt fyrir tilteknum
aðgerðum. Einnig sé mikilvægt fyrir gagnaðila að geta treyst því, að dómsátt,
sem gerð er af málflutningsumboðmanni fyrir hönd skjólstæðings hans, verði
ekki ógilt síðar vegna umboðsskorts umboðsmannsins. Hins vegar sé óþarft að
heimila málflutningsumboðsmanni sáttagerð, áður en mál hefur verið höfðað
fyrir dómstólum. I þeim tilvikum sé eðlilegt, að umboðsmaðurinn ráðfæri sig
við skjólstæðing sinn. Þá er vísað til þess, að þær dómsúrlausnir, sem gengið
hafa um efni umboðs málflutningsumboðsmanns að þessu leyti, snúast allar um
gerð sátta, sem gerðar voru á öðrum tímum en undir rekstri máls. Með tilliti til
réttarframkvæmdar og starfsemi málflytjenda almennt sé því ástæða til að
viðurkenna rýmri heimildir málflutningsumboðsmanns að þessu leyti.
Þessari gagnrýni hefur verið svarað sérstaklega í fræðilegri umfjöllun.47 Þar
er því andmælt, að þörfin fyrir hraða málsmeðferð geti orðið röksemd fyrir
46 von Eyben: Procesfuldniagt, bls. 77.
47 Cohen: Procesfuldmagt, bls. 105.
210