Tímarit lögfræðinga - 01.11.1996, Blaðsíða 63

H 1944 64
Þ átti í fjárhagsörðugleikum og leitaði aðstoðar hjá lögmanninum G. G sendi
lánardrottnum Þ bréf, þar sem hann bauð greiðslu á 15% krafna þeirra sem
fullnaðargreiðslu. Meðal lánardrottna Þ var M, og beindi G bréfi af fyrr-
greindum toga til lögmanns M, MT. í svarbréfi MT til G, sem hann ritaði vegna
krafna M og annars umbjóðanda síns, sagði MT, að hann féllist á að veita
fullnaðarkvittun gegn greiðslu framboðinnar fjárhæðar. Nokkrum dögum eftir
ritun þessa bréfs fékk MT fyrirmæli frá M um að neita með öllu eftirgjöf af
kröfunni. MT tilkynnti bæði munnlega og bréflega um þessa breyttu afstöðu, en
fékk allt að einu senda greiðslu frá G á kröfunum að teknu tilliti til eftirgjafar.
MT neitaði viðtöku greiðslu og höfðaði mál gegn Þ til heimtu skuldarinnar. Bar
Þ því við að MT hafi á bindandi hátt gefið eftir 85% af kröfu M og krafðist
sýknu gegn greiðslu fjárhæðar, er næmi 15% hennar. f héraðsdómi segir, að
fram hafi komið, að MT hafi ekki haft umboð til eftirgjafar á kröfunni frá M og
hafi Þ ekki haft réttmæta ástæðu til að ætla, að í stöðuumboði MT fælist slík
heimild. Var Þ því dæmdur til greiðslu umkrafinnar fjárhæðar. Var héraðs-
dómur staðfestur í Hæstarétti með þeirri athugasemd, að ákvæði 4. gr. MFL
veittu hvorki beinum orðum né með lögjöfnun heimild til eftirgjafar kröfu og
fælist slík heimild til lögmanna ekki í öðrum réttarreglum.
Þó verður að hafa í huga, að eins og áður sagði, getur eins konar ígildi slfkrar
eftirgjafar fallið innan ramma umboðs málflutningsumboðsmanns, til dæmis ef
hann rökstyður ekki í málflutningi kröfu, sem mótmæli koma fram gegn.56
Dómari myndi þá hafna kröfum umbjóðandans með vísan til þess, að ekki hafi
með fullnægjandi hætti verið sýnt fram á réttmæti þeirra.
Hér er rætt um eftirgjöf á kröfum umbjóðanda, en til hliðstæðrar niðurstöðu
fyrir umbjóðanda gæti það einnig leitt, að málflytjandi beinlínis viðurkennir
kröfur gagnaðila, ýmist gagnkröfu til skuldajafnaðar eða til sjálfstæðs dóms,
sbr. 28. gr. EML. Samkvæmt 2. mgr. 4. gr. MFL eru slíkar yfirlýsingar bindandi
fyrir umbjóðanda, hvort heldur um forms- eða efnisatriði máls. Til dæmis má
hér minnast á áðumefndan H 1932 634, en þar var yfirlýsing umboðsmanns
málsaðila, þar sem hann viðurkenndi að hafa mætti fymda kröfu til skulda-
jafnaðar, talin bindandi fyrir aðila. Minnt skal á, að samkvæmt 62. gr. KU 1877
varð það talið falla innan ramma málflutningsumboðs að viðurkenna kröfu
gagnaðila. Hafi málflutningsumboðsmaður með óréttmætum hætti viðurkennt
kröfur gagnaðila umbjóðanda sínum til tjóns, gæti það þó eftir atvikum bakað
honum bótaskyldu gagnvart skjólstæðingi hans í samræmi við almennar reglur
skaðabótaréttar, sbr. einnig áðurgildandi NL 1-9-13.
Almennt verður að ætla, að það falli utan málflutningsumboðs að veita
greiðslufrest á kröfum umbjóðanda, en hér er átt við frest, sem veittur er annað
hvort fyrir eða eftir rekstur málsins fyrir dómi. Slíkum fresti verður tæplega
jafnað til gerðar dómsáttar. Með málflutningsumboði felur umboðsmaður, ef
56 Markús Sigurbjömsson: Einkamálaréttarfar, bls. 126.
213