Tímarit lögfræðinga - 01.11.1996, Blaðsíða 70

dómi, sbr. 3. tl. 1. mgr. 47. gr. norsku laganna og 5. tl. 14. gr. XII. kafla þeirra
sænsku.
I Danmörku hafa þó verið uppi vangaveltur um, hvort málflytjandi geti að
eigin frumkvæði krafist greiðslu málskostnaðar, enda gæti hann haft sérstaka
hagsmuni af því.72 Nefnt er, að orð 63. gr. KU 1877 útiloki ekki, að málflytjandi
hafi þessa heimild, enda sé þar talað um „det tild0mte“, og allt eins hægt að líta
svo á, að með því sé átt við dæmda fjárhæð án málskostnaðar. Varla verður á
slík viðhorf fallist. Ljóst er, að það er aðeins aðili málsins, sem nýtur réttar
samkvæmt dómsorði, þar með talið til greiðslu málskostnaðar.73 Þó svo að
algengt sé í framkvæmd, að málflytjandi fái greidda þóknun í samræmi við
dæmdan málskostnað, er ekki sjálfgefið að honum beri sá kostnaður allur.74
Fjárhæð þóknunar ræðst af samkomulagi málflytjanda og umbjóðanda hans. Ef
slfkt samkomulag liggur ekki fyrir, má telja líMegt, að dæmdur málskostnaður
verði hafður til hliðsjónar við ákvörðun á endurgjaldi til umbjóðandans, en það
veitir málflytjanda ekki sjálfstæðan rétt til þess að krefjast greiðslu hans úr
hendi dómþola. Enn má nefna, að málflytjandi gæti ekki krafist aðfarar til
fullnustu kröfu sinni um málskostnað sér til handa, sbr. gagnályktun frá 2. gr.
aðfararlaga.
Þess má geta, að samkvæmt sænskum réttarfarslögum hefur málflytjandi
heimild til að krefja dómþola sjálfstætt um greiðslu málskostnaðar, sbr. 7. tl. 14.
gr. XII. kafla sænsku réttarfarslaganna, og sams konar ákvæði er í 3. tl. 1. mgr.
47. gr. norsku réttarfarslaganna.
3.2.10 Endurupptaka máls
í 157. gr. EML segir, að í tilteknum tilvikum geti Hæstiréttur, eftir að
áfrýjunarfrestur er liðinn, orðið við beiðni um, að mál verði endurupptekið í
héraði. Þá eru sérstakar reglur í XXII. kafla um endurupptöku útivistarmáls í
héraði. Sú spurning vaknar hér, hvort málflutningsumboðsmaður, sem fengið
hefur umboð til flutnings máls í héraði, geti án sérstakra fyrirmæla frá
umbjóðanda sínum óskað eftir endurupptöku máls. Gera má ráð fyrir því, að
sama regla eigi við hér og við áfrýjun máls, að málflutningsumboð viðkomandi
umboðsmanns falli almennt niður, þegar meðferð fyrir héraðsdómi er lokið. Því
má ætla, að málflutningsumboðsmaður þurfi að afla sér sérstakrar heimildar frá
umbjóðanda sínum til þess að krefjast endurupptöku máls.
3.3 Takmörkun eða rýmkun á málflutningsumboði
Reglur MFL unt málflutningsumboð eru frávíkjanlegar. Þannig getur
umbjóðandi gefið umboðsmanni sínum sérstök fyrirmæli og bundið hendur
hans um atriði, sem annars hefðu fallið innan marka heimilda hans í skjóli
73 Þór Vilhjálmsson: Réttarfar II.. bls. 54.
74 Petersen: Indledning til sagforergerningen I., bls. 90.
220