Tímarit lögfræðinga - 01.09.2000, Blaðsíða 13

íslenskt fjármögnunarfélag í eigu kanadískrar samstæðu hafði á árinu 1999 óskað
eftir því við ríkisskattstjóra að staðfest væri í bindandi áliti, sbr. 1. nr. 91/1998, að
99% af hagnaði félagsins væri talinn tilheyra útibúi þess í Sviss og væri þess vegna
undanþeginn skatti á íslandi, en 1% hagnaðarins væri talinn skattskyldur á Islandi.
Stefnt var að því að hlutafé hins íslenska félags yrði a.m.k. 170 milljónir Bandaríkja-
dala eða um 12,4 milljarðar íslenskra króna á þáverandi gengi. Svissneska útibúinu
var ætlað að hafa a.m.k. einn starfsmann, starfandi á fullbúinni skrifstofu, og átti það
að annast lánsfjármögnun innan samstæðunnar, sem hafði starfsemi í fleiri löndum.
Meiningin var að íslenska félagið stundaði fjármögnunarstarfsemi sína eingöngu í
svissneska útibúinu, en starfsemin á íslandi fælist í framkvæmdastjóm, ákvarðana-
töku, færslu bókhalds félagsins og tilfærslu fjármuna þess. Gert var ráð fyrir því að
stjóm félagsins hittist reglulega á íslandi. íslenska félagið vísaði í þessu sambandi til
þess að hlutfallsskiptingin 1 á móti 99 hefði verið samþykkt hjá öðrum íslenskum
félögum í sambærilegum málum í bindandi álitum ríkisskattstjóra frá árinu 1998.
Ríkiskattstjóri hafnaði beiðni félagsins með þeim meginrökstuðningi að útibúið í
Sviss væri einungis umboðsaðili fyrir íslenska félagið og hefði því með höndum eins
konar lána- og verðbréfamiðlun fyrir íslenska félagið og bæri því að skattleggja
megnið af hagnaðinum á Islandi. Ríkisskattstjóri vísaði í þessu sambandi til 2. mgr.
7. gr. samningsins við Sviss, og ennfremur 9. greinar sama samnings, sbr. ennfremur
1. mgr. 58. greinar tskl.
Yfirskattanefnd taldi að ríkisskattstjóri hefði brotið jafnræðisreglu 11. greinar stjóm-
sýslulaga með því að synja íslenska félaginu um sams konar bindandi álit og veitt
höfðu verið af embættinu á árinu 1998 í sams konar málum. Var gengið út frá því af
hálfu nefndarinnar að embættið hefði þá pætt armslengdarsjónarmiða við skiptingu
hagnaðarins milli höfuðstöðva og útibús. Alit ríkisskattstjóra frá 1999 var því ómerkt
og beiðni félagsins staðfest í samræmi við bindandi álit ríkisskattstjóra frá árinu 1998
og með sömu skiptihlutföllum og þar hafði verið fallist á. Um hið breytta mat
ríkisskattstjóra segir yskn. orðrétt: „Þetta breytta mat sitt studdi ríkisskattstjóri við
reglu 2. tl. 7. gr. tvísköttunarsamningsins, sbr. og 9. gr. hans, en ríkisskattstjóri telur
að í báðum þessum greinum samningsins felist svonefnd „armslengdarregla". A
grundvelli þessarar reglu lagði ríkisskattstjóri allt annað mat en kærandi á þá lýsingu
á starfsemi og hlutverki umrædds útibús í Sviss sem fram kom í álitsbeiðninni og
taldi að starfsemi útibúsins væri fyrst og fremst umsýsla með fjármuni hins íslenska
hlutafélags. Ályktaði ríkisskattstjóri um skiptingu tekna og eigna milli höfuðstöðva
og útibús á þessum grundvelli og neitaði að staðfesta framsetta skiptingu kæranda án
þess þó að taka af skarið um það hver skiptingin ætti nákvæmlega að vera. Slíkt
réðist af mati hverju sinni í samræmi við armslengdarregluna.
í úrskurði sínum frá 1999 virðist ríkisskattstjóri álíta að armslengdarreglan
feli í sér heimild til þess að endurskilgreina atvik og atburðarás út frá einhvers
konar sniðgöngu- eða málamyndasjónarmiðum. Þannig virðist hann telja unnt,
með vísan til 2. mgr. 7. gr. og 9. gr. svissneska samningsins, sbr. 58. gr. tskl.,
að telja starfstöðina í Sviss vera umboðsaðila fyrir höfuðstöðvamar á íslandi,
þrátt fyrir að atvikalýsingar málsins minnist ekki á slíkt fyrirkomulag eða gefi
það á nokkum hátt til kynna að um umboðsmennsku eða umsýslu sé að ræða.
Yfirskattanefnd hafnar því að hægt sé að teygja armslengdarregluna svo langt.
81