Tímarit lögfræðinga - 01.09.2000, Blaðsíða 25

þennan þátt málsins að hvorki væri um að ræða lögmætar úthiutanir af fjármunum
félagsins né venjuleg viðskiptalán. Síðan segir nefndin orðrétt:
„Samkvæmt því, sem hér hefur verið rakið, bar skattstjóra að kanna og fjalla um
umræddar lánveitingar kæranda á allt öðrum forsendum en hann gerði, hvað varðar
þann hluta lánanna, sem hluthafar í kæranda nutu, sérstaklega þann hluta lána til
hluthafa, sem komu til eftir 1. janúar 1995, enda verður ekki séð að þau lán stæðu
óhögguð, miðað við lagaskilyrði fyrir slíkum lánveitingum sem mælt er fyrir um í
79. gr. laga nr. 138/1994, um einkahlutafélög, og þannig ekki forsendur til að reikna
kæranda vexti af þeim hluta lánanna á grundvelli 1. mgr. 58. gr. laga nr. 75/1981, en
slík ákvörðun hlaut að byggjast á því að við lánveitingunum yrði ekki hróflað að öðru
leyti“.
Yfirskattanefnd gengur hér óvenjulega langt í því að leiðbeina skattstjóra um
það hvemig hann eigi að fara í athugun mála. Þá er það athyglisvert að nefndin
virðist telja að ekki sé unnt að tekjufæra reiknaða vexti af lánunum til hlut-
hafanna ef það reynist raunin að þau teljist óheimil skv. lögum um einkahluta-
félög. Þá virðist hún gera að því skóna að lánveitingin sjálf geti talist til
dulbúins arðs. Er þetta í samræmi við niðurstöðu yfirskattanefndar í úrskurði
nr. 223 frá 24. mars 1999 en þar staðfestir nefndin úrskurð ríkisskattstjóra þar
sem hluthafa er fært til tekna andvirði vaxtalauss láns frá hlutafélagi, með vís-
an til 1. málsl. 1. mgr. 9. gr. laga nr. 75/1981. Telja verður úrskurðinn tímamóta-
úrskurð varðandi skattasniðgöngu. Þama fer nefndin nokkuð aðra leið en gert
er í danskri framkvæmd, sbr. framangreint, þar sem í þessum tilvikum í Dan-
mörku er vaxtahagræðið reiknað hluthöfum til tekna sem dulbúinn arður, en
engin afskipti höfð af gildi lánanna.33 í tilvikum sem þessum hlýtur það að geta
orkað tvímælis að telja höfuðstól láns til tekna hjá aðalhluthafa með vísan til 9.
gr. tekjuskattslaga. Ef félagið hefur innt slíkar greiðslur af hendi sem óheimilt
lán, ber aðalhluthafa að endurgreiða þær með dráttarvöxtum, sbr. 4. mgr. 79. gr,
1. nr. 138/1994 um einkahlutafélög. Það vekur spumingu um það hvort um
óvissar tekjur sé að ræða, sbr. 2. mgr. 60. gr. tskl. Þá geta slíkar lánveitingar
varðað refsingu, sbr. 2. tl. 1. mgr. 127. gr. s.l.34 Það hefur því margt á móti sér
að líta á lánveitingar hlutafélags til hluthafa sem duldar arðgreiðslur.
Ekki virðast vera skýr dæmi um leiðréttingu skattlagningar hérlendis þegar
um er að ræða vaxtalaus lán frá hluthafa til hlutafélags, en ganga má út frá því
að líklegast yrði talið að ákvæði 9. gr. og 1. mgr. 58. gr. tskl. ættu ekki við um
þau.
33 Sjá Werlauff: Selskabsskatteret. 1999, bls. 356-357. „Den skatteretlige problematik i denne
forbindelse kan ikke affærdiges med en bemærkning om, at saadanne laan selskabsretligt er
forbudt, for de forekommer jo faktisk. I skatteretlig sammenhæng er det ikke i sig selv afgprende,
at laanet selskabsretligt er forbudt. Hvis der faktisk foreligger et formaliseret laan, er det afgprende,
om laanet forrentes med markedsrenten (som i denne forbindelse normalt er mindst diskontoen +
4%-points, eventuelt selskabets hdjere refinansieringsudgift). Betaler aktionæren mindre end dette
i rente, udgpr forskellen en skattepligtig maskeret udlodning, men aktionæren har fradrag for den
samlede rente, dvs. summen af den faktiske og fikserede".
34 Þama gæti H 1966 340 (Hið íslenska steinolíuhlutafélag hf.) komið til skoðunar, þar sem
fjársvikið fé gat ekki talist til löglegs skattstofns.
93