Tímarit lögfræðinga - 01.09.2000, Blaðsíða 24

Málavextir voru þeir að aðalhluthafi í hlutafélagi nokkru skuldaði því kr. 3.274.850.
Skattstjóri færði honum upphæðina til tekna sem arðsúthlutun skv. 9. gr. tskl. Hlut-
hafinn kærði tekjuviðbótina og krafðist niðurfellingar á henni þar sem um Ián væri
að ræða. Yskn. féllst á kröfu hans, m.a. með tilvísun til þess að slík lán væru ekki
bönnuð í tekjuskattslögum og reyndar gert ráð fyrir þeim í 53. gr. þeirra. Fyrir
nefndinni gerði ríkisskattstjóri þá kröfu að vextir af láninu skyldu teljast til tekna hjá
aðalhluthafanum, sbr. 1. mgr. 58. gr. tskl. en þeirri kröfu var vísað frá sem órök-
studdri.
Dæmi er um það að skattyfirvöld hafi hafnað að veita hlutafélagi gjaldfærslu
vegna verðbreytingar skv. 53. gr. tskl. þar sem um lán til framkvæmdastjóra
félagsins var að ræða, sbr. rskn. nr. 474/1987 (Úrt. bls. 231-232). 31
í yskn. nr. 864/1993 var fjallað um skattlagningu félags og varð niðurstaðan
þar sú sama. Samkvæmt danskri framkvæmd er aðalhluthafi skattlagður hafi
hann fengið vaxtalaust lán frá félagi sínu.32 Litið er á vaxtahagræðið sem
dulbúinn arð frá félaginu. Félagið sem veitir lánið hefur einnig verið skattlagt
vegna skorts á ávöxtun á grundvelli reiknaðra vaxta sem miðast hafa við
forvexti Seðlabankans + 4%. Vísað hefur verið til 4. gr. danskra tekjuskattslaga
(sbr. 7. gr. þeirrar íslensku). A þessi sjónarmið hefur reynt í nýlegum úrskurði
yskn. nr. 279/ 2000, sbr. kafli 2.2 hér að framan.
I málinu hafði skattstjóri reiknað einkahlutafélagi vaxtatekjur vegna rekstraráranna
1995 og 1996 vegna tiltekinna útlána þess og haft þar hliðsjón af vaxtastigi almennra
innlánsreikninga innlánsstofnana. Mátti ráða það af málinu að meðal skuldara félags-
ins vegna þessara útlána væru hluthafar hans, en að öðru leyti taldi yfirskattanefnd
að skattstjóri hefði brugðist rannsóknarskyldu sinni, sbr. m.a. 10. gr. stjómsýslulaga
nr. 37/1993 og var því framangreind tekjufærsla hans ómerkt. í forsendum sínum
rekur yfirskattanefnd þær breytingar sem urðu á hlutafélagalögum frá 1. janúar 1995
um að hlutafélögum væri óheimilt að veita hluthöfum, stjómarmönnum eða fram-
kvæmdastjórum félags eða móðurfélags þess og aðilum tengdum þeim á nánar til-
greindan hátt lán eða setja tryggingar fyrir þá, að undanskildum viðskiptalánum.
Vegna lána einkahlutafélagsins til hluthafa tekur nefndin fram að 1. nr. 75/1981 setji
því út af fyrir sig ekki skorður að hlutafélög veiti hluthöfum lán, enda sé raunar gert
ráð fyrir slíku í 53. gr. þeirra laga. Síðan vísar nefndin til þess að samkvæmt hluta-
félagalögum sé óheimilt að úthluta af fjármunum félags til hluthafa nema það fari
eftir reglum um úthlutun arðs, sem endurgreiðsla vegna lækkunar hlutafjár eða vara-
sjóðs eða vegna félagaslita. Afskipti skattstjóra af lánveitingum félagsins til hluthafa
þess hefðu því átt að beinast að því hvort um duldar arðgreiðslur hefði verið að ræða
til þeirra, sbr. 1. málsl. 1. mgr. 9. gr. laga nr. 75/1981, enda hefði legið fyrir um
31 Úrskurðurinn er kveðinn upp fyrir gildistöku 1. nr. 97/1988 sem gerðu það að skilyrði fyrir þvi'
að lán þessi teldust til gjaldfærslustofns að þau væru vaxtareiknuð með sambærilegum kjörum og
gilda í innlánsstofnunum á hverjum tíma.
32 Sbr. Jan Pedersen: Transfer Pricing. 1988, bls. 50.
92