Árbók Háskóla Íslands - 31.12.2000, Qupperneq 107

Áhersla er lögð á samvinnu við EC tilraunasvæðið í Grikklandi og virka þátttöku í
rannsóknarhópum EAEE.
Suðurlandsjarðskjálftar 2000
Eins og áður er vikið að var Miðstöðin opnuð með formlegum hætti 2. maí árið
2000. Hinn 17. júní sama ár má segja að sjálf rannsóknarstofan hafi opnað með
eftirminnilegum hætti þegar fyrsti áfangi Suðurlandsjarðskjálfta reið yfir. Hjá Mið-
stöðinni náðust einstæðar mælingar af þessum atburði svo og þeim fjölmörgu
jarðskjálftum sem fylgdu í kjölfarið. Tveir mestu jarðskjálftarnir voru 17. og 21.
júní. Upptök þeirra voru annars vegar í Holtum nátægt Skammbeinsstöðum og
hins vegar í Hestfjalli. Samkvæmt mælingum miðstöðvarinnar voru þeir 6.6 og 6.5
að stærð, mætt á svonefndum vægiskvarða. Mestu mætd áhrif voru 64% g og 84%
g. þar sem g vísar til fatlhröðunar í þyngdarsviði jarðar við yfirborð hennar. Jarð-
skjálftarnir höfðu mikla eyðileggingu í för með sér bæði á byggingum. tæknikerf-
um og innanstokksmunum. enn fremur þá er tjóst að jarðskjálftarnir höfðu mikil
áhrif á sálarlíf fótks á Suðurtandi. Strax var hafist handa við öflun gagna um áhrif
jarðskjálftanna, skemmdirá mannvirkjum og tæknikerfum. Þegar hafa safnast
einstæð gögn og er tjóst að úrvinnsla þeirra mun taka nokkur ár. Við Miðstöðina
hefur verið lögð áhersla á að miðla upptýsingum um jarðskjálftana og áhrif
þeirra. í því skyni voru haldnir fræðslufundir, komið upp heimasíðu þar sem fjatl-
að var um jarðskjálftana og tekið saman ritið ..Jarðskjátftar á Suðurlandi".
Kynningarstarfsemi
Lögð hefur verið mikil áhersla á að kynna starfsemi Miðstöðvarinnar bæði innan-
lands og utan. Sérstaktega ber að nefna fundi. erindi, greinar og rit tengd Suður-
landsjarðskjálftunum 2000 og áhrifum þeirra á mannvirki og mannlíf á Suður-
landi.
Alþjóðleg samvinna
Rannsóknarstarfsemi Miðstöðvarinnar byggir að verulegu teyti á og nýtur góðs af
alþjóðlegri samvinnu við ertenda háskóta og rannsóknarstofnanir bæði í Evrópu
og Ameríku. í því sambandi má nefna rannsóknir á yfirborðshröðun í stórum
jarðskjálftum. sem styrkt er af Evrópusambandinu. rannsóknir á áhrifum jarð-
skjálfta á búnað í byggingum og rannsóknir á sértækum legubúnaði til þess að
draga úr þeirri áraun á mannvirki sem jarðskjálftar vatda.
Rannsóknasetur
Háskóla íslands í
Vestmannaeyjum
Almennt
Háskólayfirvöld og bæjaryfirvötd í Vestmannaeyjum hófu formlegt samstarf með
stofnun Samstarfsnefndar Háskóla (slands og Vestmannaeyja árið 1994. Megintak-
mark samstarfsins var að tengja háskólastarf rannsóknavettvangi og rannsókna-
þörfum í Vestmannaeyjum og veita jafnframt háskótakennurum aðstöðu tit þess að
stunda rannsóknir í umhverfi Eyjanna sem hefur margvíslega sérstöðu. náttúru.
manntíf og menningu. Á síðasta ári átti Samstarfsnefndin fimm ára afmæli. í tilefni
af þeim tímamótum voru óháðir aðilar fengnir til að gera úttekt á starfinu þessi
fyrstu starfsár nefndarinnar. Úttektin var framkvæmd af Davíð Bjarnasyni og Erlu
Hlín Hjátmarsdóttur og var hún kynnt á afmætishátíð nefndarinnar sem haldin var í
Eyjum þann 15. október 1999. Á yfirstandandi ári beinist vinnan í Rannsóknasetri
Vestmannaeyja að rannsóknum á lífríki hafsins og hefur m.a. fengist styrkur frá
Rannís tit þess að festa kaup á íslensku djúpfari. rannsóknadvergkafbáti sem notað-
ur verður til rannsókna neðansjávar við Vestmannaeyjar. Vonir eru bundnar við fisk-
eldi í Eyjum og Rannsóknasetrið kemur sérstaktega að tilraunateyfi, sem landbún-
aðarráðherra hefur veitt til altt að eitt þúsund tonna eldis í Klettsvík. Loks má nefna
að endurnýjun borholu við Skiphella við Friðarhöfn er í undirbúningi og mun sú
starfsemi tengjast setrinu, enkum Þróunarfélagi Vestmannaeyja og Náttúrustofu
Suðurlands sem eru til húsa í Rannsóknasetrinu. Mikið atvinnuleysi. sem einkennt
hefur atvinnulífið í Eyjum eftir bruna Isfélagsins, hefur kallað á aðgerðir af hátfu
Rannsóknasetursins. Nú er ákveðið í samráði við Fétagsmálaráðuneytið o.ft. að
hatda námskeið til eflingar atvinnulausum í Vestmannaeyjum með áherslu á
hagnýta þekkingu á tungumálum. viðskiptum, umhverfi og stofnun eigin fyrirtækja.