Árbók Háskóla Íslands - 31.12.2000, Síða 150

allra starfa í safninu. gerður var þjónustusamningur við heilsuverndarfyrirtæki,
settar almennar starfsreglur og hafin skipuleg endurskoðun á vinnuferlum og
verklagsreglum.
Aðsókn og útlán
Safnið var opið líkt og fyrra ár. þ.e. um áttatíu tíma í viku níu mánuði ársins og
fjörutíu og fimm tíma í viku yfir hásumarmánuðina. Aðsókn fór vaxandi og nýting
lessæta var góð en útlánum fór nokkuð fækkandi. voru um 68 þús.. á móti um 72
þús. á fyrra ári. Þar af voru tæp 36 þús. lán til stúdenta (um 41 þús. 1999) og um
9.400 til starfsmanna Háskótans (um níu þús. 1999). Útlán í útibúum og lán á
lestrarsali þjóðdeildar og handritadeildar eru ekki inni í ofangreindum tölum. auk
þess sem mikið af ritum er á sjálfbeina og því ekki skráð í lán séu þau notuð inn-
an safnsins.
Rafræn gögn
Safnið hefur undanfarin ár haft í nokkrum mæli aðgang um netið að rafrænum
gagnasöfnum.
í flestum tilvikum hefur verið um að ræða samninga sem safnið hefur staðið að í
félagi við önnur bókasöfn eða stofnanir. Stefna menntamálaráðuneytisins er hins
vegar að semja um rafrænt aðgengi á landsvísu. 20. janúar 2000 skipaði mennta-
málaráðherra verkefnisstjórn til að hrinda þeirri stefnu í framkvæmd og sam-
kvæmt því undirrituðu menntamálaráðherra og landsbókavörður samning við
Bell & Howell 11. október 2000. Annar stór samningur, við ISI (Institute for Scient-
ific Information) um aðgang að Web of Science. var tilbúinn til undirritunar í lok
ársins. Samningurinn við Bell & Howell felur í sér aðgang að nær tuttugu gagna-
grunnum og tilvísanir í yfir sjö þús. tímarit. Útdrættir eru með flestum tilvísunun-
um og allur texti yfir þrjú þús. tímarita. Landsbókasafn mun fara með fram-
kvæmd þessa samnings og annarra álíka sem á eftir fara. Verkefnisstjórnin hefur
gert tillögu um dreifingu kostnaðar við hið rafræna aðgengi. Þar eiga hlut að máli
stofnanir á vegum ríkis og sveitarfélaga. auk þess sem gert er ráð fyrir því að at-
vinnulífið beri um fjórðung kostnaðar.
Gjafir
Safninu bárust bókagjafir frá fjölmörgum aðitum. Þar á meðal var mjög góður
skerfur bóka og tímarita sem Þorsteinn Helgason. prófessor í verkfræði. tét eftir
sig og erfingjar hans færðu safninu.
í desember afhentu niðjar Þorsteins Erlingssonar skálds Landsbókasafni bréf
hans til skáldkonunnar Ólafar á Hlöðum en bréfin voru fyrir skömmu gefin út á
prenti.
Val á nýju tölvukerfi bókasafna
Háskólabókasafn og hið fyrra Landsbókasafn höfðu samvinnu um það fyrir um ára-
tug að tölvuvæða skrár sínar. Tölvukerfið sem keypt var. hið breska Libertas. hlaut
nafnið Gegnir á íslensku og hefur jafnframt verið notað af um tug annarra bóka-
safna. Allmörg önnur kerfi hafa verið í notkun í landinu. Fyrir forystu menntamála-
ráðuneytis tókst samkomulag um það á árinu að ganga til kaupa á einu kerfi fyrir
landið allt. Á það að leysa hin fyrri kerfi. ftest eða öll. af hólmi. Landsbókasafn átti
aðild að valnefnd sem stofnað var til af þessu tilefni. Ríkiskaup sáu um útboð. og
komu tilboð frá átta erlendum fyrirtækjum. Undir árslok var ákveðið að ganga til
samninga um kerfi að nafni Aleph. frá ísraelska fyrirtækinu ExLibris. Að minnsta
kosti eitt ár mun líða þar til hið nýja kerfi verður komið í notkun.
Reykjavík - menningarborg Evrópu árið 2000
Fyrsta atriði hinnar formlegu dagskrár menningarborgarársins fór fram í safninu
29. janúar og nefndist Morgunverður með Erlendi í Unuhúsi. Opnaður var kassi
með gögnum úr fórum Erlends en kassinn hafði verið geymdur innsiglaður í
safninu nokkra áratugi en heimilt var að opna hann árið 2000. í tjós kom að í
kassanum voru einkum bréf til Erlends frá skáldum og listamönnum og var Hall-
dór Laxness fyrirferðarmestur í þeim hópi. Voru lesnir kaflar úr bréfunum um
leið og þau voru tekin upp. Vakti þessi atburður gríðarmikinn áhuga fjölmiðla sem
skilaði sér til þjóðarinnar.
Safnið átti mjög góða samvinnu við forráðamenn menningarborgarársins og naut
styrkja vegna margra þeirra sýninga sem nefndar verða hér á eftir.
Sýningar
Fleiri sýningar voru á árinu en endranær og meira í þær lagt. Komu þar bæði til
beinir styrkir og samvinna við aðra aðila, bæði innan lands og utan. Auk þess
146