Hugur - 01.01.1992, Qupperneq 82

Hugur - 01.01.1992, Qupperneq 82
80 Eyjólfur Kjalar Emilsson HUGUR nýlegar túlkanir á Descartes eru hugmyndir hans og Plótínosar um tengsl sálar og líkama, furðu keimlíkar. Niðurstaðan er því sú að hugmyndir Descartes um sálina standi í veigamiklum atriðum nær skoðunum fornaldarmanna en því sem nú í dag er kallað cartesísk hugmynd um sálina. Það virðist vera útbreidd skoðun að hugmynd nútímamanna um samband sálar og líkama sé 17. aldar uppfinning sem skrifist að mestu leyti á reikning Descartes. Til dæmis hafa jafn áhrifamiklir hugsuðir og Gilbert Ryle og Richard Rorty viðrað slíkar skoðanir.3 I grein sinni „Why Isn’t the Mind-Body Problem Ancient?" heldur Wallace Matson því fram á svipuðum nótum, að Grikkir hafi ekki ráðið yfir hugtakaforða sem hafi leyft þeim að búa til þetta vandamál.4 Þeir sem aðhyllast þessar skoðanir virðast almennt halda að hugmyndin, sem vandi þessi sé sprottinn af, sé í grundvallaratriðum röng, og að það kunni að hjálpa okkur til að losna úr álögum vandans að sjá að þessi hugmynd er „sérviska“ fremur en sammannleg sannindi. Eg held því ekki fram að hin cartesíska sálarhugmynd sé þegar allt kemur til alls sammannleg sannindi, en niðurstöður mínar ganga gegn þeirri einföldun að ráðgátan um samband sálar og líkama sem samtíma- heimspekingar nefna svo sé tilbúningur Descartes: sum meginatriði hennar eru miklu eldri og önnur er alls ekki að finna hjá Descartes. II Plótínos telur að eining skynjunarinnar - sú staðreynd að ein og sama veran geti bæði heyrt, séð og fundið til í senn - sýni að sálin geti ekki verið neins konar líkami. Þessi skoðun er vaxin upp úr átökum fyrri grískra heimspekinga við einingu skynjunarinnar, einkum Alexanders Afrodísíasar, sem var sporgengill Aristótelesar á 3ðju öld e. Kr. og einn af heldri ritskýrendum hans í fornöld. Við skulum því hyggja lítillega að eldri grískum skoðunum á þessu efni. 3 Sjá Gilbert Ryle, The Concept of Mind (Harmondsworth 1973), kafli I, „Descartes' Myth“, s. 13-25, einnig s. 191; Richard Rorty, Philosophy and the Mirror of Nature (Princeton 1979), lsti kafli, „Invention of the Mind,“ s. 17-69. 4 Sjá Mind, Matter and Metliod: Essays in Philosophy and Science in Honor of Herbert Feigl, ritstjórar Paul Feycrabcnd og Grover Maxwell (Minneapolis 1966), s. 92-102.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.