Hugur - 01.01.1992, Qupperneq 95

Hugur - 01.01.1992, Qupperneq 95
HUGUR Hvernig Descartes er fornlegur 93 Hvorki í þeim rökum gegn Stóumönnum sem hér hafa verið nefnd, né annars staðar í ritum Plótínosar er því haldið fram að áreiðanleiki, mismunandi aðgangur að veruleikanum, eða nokkrir aðrir þekkingar- fræðilegir eiginleikar skilji að hið sálræna og hið líkamlega. I þessu efni greinir Plótínos sig frá Descartes og fjölda annarra seinni tíma heimspekinga, og jafnvel frá Agústínusi að því marki sem hann heldur fram hinu kartesíanska cogito,26 Raunar er „cogitoið“ ekki að finna hjá Plótínosi. En jafnvel þó þetta sé bæði rétt og mikilsvert, held ég að af því megi ekki draga þá ályktun að tvíhyggja Plótínosar sé óskyld nútíma tvíhyggju. Raunar er ekki til nein ein nútíma tvíhyggja. Til að mynda fallast afar fáir ef nokkrir nútíma heimspekingar á hugmyndir Descartes um tengsl sálar og líkama eins og þær koma fyrir. Ef við lítum til samtímans, þá er hvergi að finna afdráttarlausa tvíhyggju, heldur margvíslegar ástæður til óánægju með efnishyggju. Ástæður nútímamanna til óánægjunnar má yfirleitt rekja aftur til Descartes. En aðeins hluti þeirra er reistur á áreiðanleika hins andlega, sérstæðum aðgangi að því eða öðrum skyldum hugmyndum. Nú á dögum má til að mynda finna heimspekinga sem telja það sérkenni á fyrirbærum á borð við hugsanir og minningar, að þau séu ekki staðsetjanleg í rúmi, og þeir líta á þetta sem ógnun við smættarhyggju og samsemdar- kenningu um sál og líkama, sem heldur því fram að sérhverju sálrænu (andlegu) ástandi samsvari eitthvert líkamlegt ástand.27 Þrátt fyrir ntuninn, er augljós skyldleiki milli þessara síðari röksemda og þeirra röksemda Plótínosar sem við höfum verið að skoða og hvorug þeirra er beint eða óbeint hugsuð út frá sérstökum aðgangi eða áreiðanleika. Þannig hygg ég að ástæður Plótínosar fyrir því að hafna efnishyggju, sem eru að minnsta kosti að hluta til samstofna við Descartes, séu enn við lýði á okkar dögum. IV Oft hefur verið bent á hliðstæður milli heimspeki Descartes og platonisma. í samanburði við flesta skólaspekinga síns tíma eða menn 26 Um hugmyndir heilags Ágústínusar um sálina og rætur þeirra sjá A. C. Lloyd, „Nosce teipsum and Conscientia", Archiv fiir Geschichte der Philosophie 44, [1964], s. 188-200. 27 Sjá Jerome Shaffer, „Could Mental States Be Brain Processes?" í Journal of Pltilosophy 58 (1961), s. 815-16.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.