Dvöl - 01.04.1940, Síða 34

112
ÐVÖL
verður og vel skiljanleg, þegar
þessa er gætt. Ef það er rétt, sem
sagan hermir, að fregnin um ferð-
ir Sigfússona hafi borizt með föru-
konum fram að Álfhólum, daginn
áður en brennan fer fram, þá seg-
ir það sig sjálft, að hún muni hafa
borizt að Bergþórshvoli og það
jafnvel fyrr. Förukonur fóru að
jafnaði ekki hratt yfir landið og því
óskiljanlegt að þær bæru stórtíð-
indi í tæka tíð allt annað en þang-
að, sem þau þyrftu að berast. Að
Álfhólum er svipuð vegalengd úr
Fljótshlíðinni og að Bergþórshvoli,
og hins vegar skammt á milli þeirra
bæja. Eg tel því allt benda til, að
Njáli hafi borizt njósnir um ferð
Sigfússona og komu Flosa, daginn
áður en brennan fer fram. Vel má
vera, að Skarphéðinn og aðrir
heimamenn hafi verið duldir
þeirra frétta, að gömlu hjónin hafi
talið heppilegast, að þau geymdu
tíðindin ein fyrst um sinn. En
ólíkt er það Njáli, ef hann hefir
ekki — þegar er fréttin barst —
gert ráðstafanir til liðssafnaðar.
Hann var fljótur að njósna og
kveðja til mannsafnaðar þegar
Rangvellingar sóttu Gunnar að
Hlíðarenda heim hið fyrra sinn.
Og minna var honum ekki ætlandi
að gera fyrir sonu sína, sem hann
sýndist hafa unnað mjög og vildi
ekki lifa sjálfur.
Ennfremur má það og ólíklegt
teljast, að Helgi Njálsson hafi ekki
kvatt menn út til liðssamdráttar,
þegar hann er staddur á Álfhólum
hjá vinafólki sínu og frétti um
ferð Flosa og Sigfússona. Helgi var
þó vinsæll maður og vitur sem
faðir hans, einn af þeim, sem fátt
sýnist hafa komið á óvart og fáu
mætt óundirbúinn. Og það út af
fyrir sig, að hann var tengdasonur
hins mikla höfðingja, Ásgríms
Elliðagrímssonar, átti ekki að draga
út því, að honum yrði vænlegt til
liðs.
En hvers vegna kom þá ekki fyr-
irhuguð og undirbúin hjálp Njáli
og sonum hans í tæka tíð? Að því
gátu legið ýmsar skiljanlegar á-
stæður. Landeyjarnar virðast hafa
verið mjög strjálbýlar á þessum
tíma. Landnáma getur aðeins
þriggja landnámsmanna í Austur-
Landeyjum. Og Njála nefnir þrjá
bæi í Vestur-Landeyjum, Bergþórs-
hvol, Álfhóla og Berjanes. i Aust-
ur-Landeyjum kemur einungis einn
bær við sögu Njáls, þ. e. Hvítanes,
þar sem Höskuldur bjó. Vegna
strjálbýlis hefir því ekki verið auð-
hlaupið að því að draga saman
mikið lið á skömmum tíma. Og
mestu mun þó sennilega hafa ráð-
ið í því efni, að öflugustu styrktar-
mennirnir, höfðingjarnir Ásgrím-
ur Elliðagrímsson og Hjalti
Skeggjason, voru búsettir út í Ár-
nessýslu. Af því að nálæga forystu
vantaði, getur liðssöfnunin hafa
lent í hiki og handaskolum, og
ekki sízt vegna þess, að allir vissu,
að Flosi mundi liðsterkur og því
ekki auðsóttur nema með öruggri
forystu og fjölmennu liði.