Dvöl - 01.04.1944, Qupperneq 12

90
D V Ö I.
myndir. „Vitanlega," bætti Woll-
stein við, „þarf hann að læra mikið
enn, en trúðu mér, einhvern tíma
málar hann stórkostleg listaverk.“
Sömu orðin — annar óþekktur
en efnilegur, ungur málari; sama
umhverfið — afskekktur smábær.
Nú rann upp ljós fyrir mér. Ást
hans á listum réð gerðum hans.
Ef hann fann ungan málara, sem
honum fannst efni í, settist hann
sjálfur að í heimbyggð hans með
safn sitt, til þess að geta stöðugt
styrkt og hvatt listamaninn.
Sannarlega einstakt hátterni. Þó
hafði ég ekki ennþá komizt að
raun um, hve Wollstein var ein-
stakur maður.
Á leiðinni heim til mín í Suður-
Frakklandi, kom ég við í Aix, og
heimsótti Wollstein. Hann sýndi
mér verk hins nýja skjólstæðings
síns, og talaði um þau með stolti
og eldmóði. Mér fannst ekki sér-
staklega til um verkin. Wollstein
sagði: „Auðvitað á Michael eftir
að þroskast. En vertu viss. Hann
er á leiðinni upp á tindinn.“
Dag nokkurn í ágúst 1939 hringdi
Wollstein til mín og sagði mér,
glaður og reifur, að hann vonað-
ist til, að ég yrði í París í október.
Nú var Michael tilbúinn, sagði
hann. Hann hafði málað þrjár
myndir, sem ótvírætt bæru á sér
handbragð afburðamanns, og í lok
september ætlaði Zack-safnið að
taka þær til sýningar.
En áður en sú sýning hæfist átti
Evrópa í styrjöld.
Næst rakst ég á Wollstein í her-
búðunum við Les Mille skammt
frá Aix. Þjóðverjar höfðu þá ný-
tekið Holland, og í Frakklandi voru
þá sameiginlegar herbúðir fyrir
okkur alla — Þjóðverja, Tékka, Pól-
verja, Hollendinga — landflótta-
mennina.
Wollstein gekk hiklaust til bar-
áttunnar. Hann rétti hjálparhönd
hvar sem hann var. Hann var úr-
ræðagóður og hann kunni lag á, að
sýna mönnum bjartari hliðar á
öllum erfiðleikum.
Samt amaði eitthvað að honum
sjálfum; eitthvað dulið þjakaði
hug hans. Að lokum trúði hann mér
fyrir leyndarmáli sínu, eftir marg-
ar árangurslausar tilraunir mínar,
til þess að fá hann til þess að segja
mér hvað að væri.
Hann sagðist bera á sér þýðing-
armestu eignir sínar, dýrmætustu
listaverkin sín.
Ég starði stjarfur á hann.
„Hér eru þau,“ sagði hann og
rétti mér nokkrar farmkvittanir.
Ég skildi hvorki upp né niður.
Þá sagði hann mér, að hann hefði
tekið öll dýrmætustu málverkin
sín úr umgjörðunum og komið
þeim vandlega fyrir undir fóðrinu
á ferðatöskum. Síðan sendi hánn
þessar ferðatöskur til ýmissa járn-
brautarstöðva tvist og bast um
Mið- og Suður-Frakkland.
Töskurnar voru átján alls, og þær