Dvöl - 01.04.1944, Side 37

D VÖL
115
sér hælis fyrr á öldum, vegna þess,
hve gott var þar til matfanga og
fylgsni mörg og góð í Hallmundar-
hrauni.
Auk fjallagrasa voru á Arnar-
vatnsheiði til matar holta- og
hvannarætur. Þar var gnægð fiskj-
ar, nær því í hverju vatni, og mergð
eggja á vorin. Álftimar voru tekn-
ar á sumrum er þær voru ófleygar.
Búfé manna var um allar heiðar
á sumrum, og fyrr á öldum gengu
geldneytahjarðir allt árið á Arnar-
vatnsheiði. Getur Eggert Ólafsson
þess, að nautgripir hafi þá stund-
um fallið þar, og sem sérstaka frétt
segir hann, að árið 1757 sáust engir
nautgripir á Arnarvatnsheiði. Vafa-
lítið eru þessi heiðalönd góð fyrir
hreindýrahjarðir.
Frægastur útilegumanna,sem ver-
ið hafa á Arnarvatnsheiði er Grett-
ir Ásmundsson hinn sterki frá
Bjargi í Miðfirði. Segir svo í Grett-
is sögu, eftir að Grímur Þórhalls-
son, vinur Grettis, hafði beðið hann
að fara norður til Fiskivatna á
Arnarvatnsheiði:
„Grettir fór upp á Arnarvatnsheiði ok
gerði sér þar skála ,sem enn sér merki,
°g bjósk þar um, því at hann vildi nú
hvatvetna annat en ræna, fékk sér net
°g bát og veiddi fiska til mataj- sér. Hon-
úm þótti daufligt mjök á fjallinu, því at
hann var mjök myrkfælinn."
Þorskabítur minnist útilegu
Grettis á heiðinni í kvæðinu um
Eiríksjökul, er ég gat um áðan:
bú sást hvar Grettir seint á vetrarkveldi,
er svefns ei naut í fylgsnum óbyggðar,
við litla birtu, er lagði af fölum eldi
sinn lífsins óð á stokk í rúnum skar,
þá oft á milli á eigin kringumstæður
með eirðarleysis þrá hann leit sem fyrr,
og hljóður starði á hálfkulnaðar glæður,
en heiftarvofur glottu fram við dyr.
Hvort mundi ei flestum mönnum, jafnvel
öllum
í moldhríð finnast daufleg vetrarkvöld,
í dimmum kofa fram á eyðifjöllum
að fela sig á draugatrúaröld.
Og hljóta ei aðra hlutdeild byggðarmanna,
en hefndir forðast þeirra og vélaráð,
aö heyra í anda ýlfur rándýranna,
sem eru að leita hungruð sér að bráð,
Talið er að Grettir hafi dvalið
í þrjú ár, frá 1018 til 1021, á Arnar-
vatnsheiði, og þá helzt við Arnar-
vatn stóra. Kristleifur á Kroppi
segir í ritgerð um Arnarvatnsheiði:
„Grettisskáli blasir við af Svartar-
hæð norðan megin við austasta
hluta Arnarvatns. Þar sér vel til
skálatóftar Grettis á litlum hól,
og gengur þar tangi fram í vatnið.
Norðan við skálatóftina er klettur,
sem heitir Grettishöföi Þar hafa
menn hugsað sér ,að orrustan hafi
staðið milli Þóris í Garði og Grettis.
Meiri líkur sýnast þó til þess, að
sú orrusta hafi verið á Svartarhæð,
sunnan vatnsins, gegnt Grettis-
skála. Þar á holti einu eru dysjar
á víð og dreif, með stuttu millibili.
Varla er að efa, að þer séu vopn-
bitnir menn heygðir.“
Hrútfirðingar sendu til höfuðs
Gretti, sekan skógarmann, sem
Grímur hét. Réðst hann að Gretti
eftir alllanga samveru, þegar hann