Dvöl - 01.07.1946, Síða 28

170
DVÖI,
f---------------------------------~^
Kálman Mikzsáth er ungverskur rit-
höfundur, f. 1849 og dáinn fyrir 35
árum. Hann lagði fyrst stund á lög-
fræði, en lagði síðar fyrir sig blaða-
mennsku, og vann sér brátt álit sem
vinsæll rithöfundur. Hann varð seinna
þingmaður í Budapest og kunnur
stjórnmálamaður, en þó eru það skáld-
rit hans, sem halda nafni hans á
lofti eftir dauða hans. Hann er hóg-
vær og látlaus í mannlífslýsingum
sínum, og bregður oft fyrir sig góð-
látlegri gamansemi. En samúð hans
með smælingjum og virðing fyrir rétt-
lætiskennd æð'ri sem lægri er einlæg,
eins og ráða má af smásögunni, sem
hér birtist. Hann var afkastamikill
rithöfundur og eru heildarverk hans
gefin út í 32 bindum. Ein kunnasta
skáldsaga hans nefnist „Regnhlíf
Sankti-Péturs", og hefur verið þýdd
á Norðurlandamál.
Hér hefir hún bréfið, þar stend-
ur það allt saman, hún þarf bara
að ná bréfinu úr barmi sínum upp
undan bolnum. Óhræsis reimin!
Þarna bilaði hún! í fátinu, sem á
hana kemur, missir stúlkan bréfið
á gólfið. Það er átakanlegt að sjá,
hvað hún er vandræðaleg, en
dómsforsetinn lítur ekki einu sinni
á hana, en réttir aðeins fram þykka
höndina eftir bréfinu.
— Dómsúrskurður, tautar hann
á meðan hann er að lesa það. —
Anna Bede hefur verið dæmd í
fangelsi í hálft ár, og á að fara
inn í dag.
Stúlkan kinkar kolli til sam-
þykkis og verður enn þá niðurlút-
ari. Við það rennur klúturinn aft-
ur af hnakka hennar, og svart hár-
ið fellur fram yfir andlitið. Það
kemur sér vel, að hárið hylur and-
lit hennar, þvi að hún hefur eld-
roðnað.
— Við fengum bréfið fyrir viku
síðan, stamar hún. Dómarinn kom
sjálfur með það og las okkur það.
Þá sagði mamma mín: „Farðu,
dóttir mín, lög eru lög, þetta er
ekkert spaug.“ Þess vegna er ég
nú komin hér til þess að afplána
sektina.
Dómsforsetinn þurrkar gleraug-
un tvisvar og rennir köldum rann-
sóknaraugum um herbergið, en
stóri járnofninn starir á móti með
samúðarvana eldaugum sínum,
eins og hann vildi segja: „Lög
eru lög.“
Forsetinn les bréfið aftur og
aftur, þetta flúraða hrafnaspark á
hvítum pappírnum merkir það
sama hvað oft sem það er lesið:
Anna Bede hefur verið dæmd í
missiris fangelsi fyrir að hylma
yfir þjófnað.
Loftviftan er nú farin að snúast
með ofsahraða, það er farið að
hvessa úti. Rúðurnar glamra í
gluggunum, og það er eins og illur
andi hvæsi úti fyrir: „Lög eru lög.“
Miskunnarlaust höfuð dómarans
hneigir sig til samþykkis við
þessa rödd frá undirheimum, og
þykka höndin hringir bjöllu til að
kalla á vörðinn.