Fróðskaparrit - 01.01.2004, Side 8

6
UPP UM VITSINS PLÚRAR
Poetiska skriftin
í bundna skaldskapinum
Orðini
Fagurt er tað, tá ið tit koma
eins ogfornsøgufuglar
flákrandi
uttan av myrkursins høvum
og setast
á herðar og hendur
við boðum
um vánir endurlívsins:
Grønt leyv í nevi-
og grønar nálir
Yrkingin um orðini sipar til frásøgnina
um syndaflóðina í GamlaTestamenti. Und-
irgangurin er ein fyritreyt og út frá null-
punktinum, sum í yrkingini er uttan av
myrkursins høvum, skapast nýtt lív. Sum
dúgvurnar hjá Nóa bóru grønar oljugreinar
í nevinum heim av myrkursins høvum, gev-
ur yrkjarin deyðum orðum nýtt lív.
í verki sínum Litteraturens Nulpunkt
1968 (Uppr: Le Degre Zeró de FEcriture
1953), setir Roland Barthes spurningin, um
tað finst ein poetisk ”ecriture”, t.v.s. ein
poetisk skrift ella eitt poetiskt mál. Hann
skilir har ímillum málið í klassiskum og í
modernaðum bundnum skaldskapi. Hann
lýsir orðini í klassiska skaldskapinum ikki
at vera tøtt og heil í sær sjálvum, valla at
vera tekin fyri ávísum luti. Heldur eru orði-
ni sambond til onnur orð, sum saman gera
orðaketu, sum bindur tey í eitt frásagnar-
mynstur, treytað av ávísari siðvenju, sum
ikki loyvir teimum at fara í egnar dýpdir
til tess at skapa individuellan og kreativan
týdning í royndini at lýsa tað, sum ikki er
siðbundið, men tvørturímóti er bundið at
tí, sum rørist í einstaklinginum. 1 klassisku
poesiini er poetiska málið grundað á nýtslu-
virði í mun til strangliga skilmarkað krøv
og ikki á tað skapandi.
Den klassiske poets funktion er altsá ikke at
fmde nye ord, som er mere fortcettede eller
sláende, men derimod at arrangere en ek-
sisterende protokol, at gennemarbejde sym-
metrien og prcegnansen i en relation og at
udvikle eller reducere en tanke til et metrums
eksakte grænse. De klassiske ándrigheder
gár pá relationer og ikke pá ord: det er ud-
trykkets og ikke kreativitetens kunst; ordene
reproducerer ikke her, som det senere er
tilfældet i kraft af en voldsom og uventet ar-
rogance, det dybe og særegne i erfaringen;
de er ordnede pá en overflade udfra de krav
som den elegante og dekorative organisation
stiller. Man henrykkes over den formel, som
holder dem sammen, men ikke over deres
egen kraft og skønhed. (Barthes 1968, pp.44-
45)
1 modernaða skaldskapinum á bundnum
máli verða øll hesi givnu sambondini niður-
brotin, og orðið stendur so ideelt sæð eftir
við einum minsta máti av týdningi. Hetta
minsta rnátið má vera, tí eitt tómt orð er
ikki hugsandi, men tað er so hetta, sum
Barthes kallar fyri ”le degree zero”. Tað
er, í tann mun tað ber til, kontekstleyst, og
tað hevur ognað sær tað frælsið, sum kem-
ur av fortíðarloysi og av, at møguleikarnir
framman fyri tí eru ókendir og óendaligir.
Orðið er her alfrøðiligt, tað vil siga, at tann
beri týdningurin er opin fyri tulkingum og