Morgunn - 01.06.1952, Blaðsíða 25

MORGUNN
19
þeirri hljóðu meðvitund, að þeir héldu samt áfram að lifa.
Menn hurfu frá steingröfum fyrir hvern einstakling og
tóku upp sameiginleg grafstæði fyrir alla borgara bæj-
arins, og að lokum fóru menn að tíðka steingrafir. En
markalínan milli manns og dýrs var til, þótt hún væri
óljós á sumum sviðum. Sú markalína var alltaf ljós, að
mennirnir grófu dána ættingja sína á ákveðnum stöðum,
stundum með rósemi, stundum með ótta, en dýrin létu
líkamina liggja þar, sem þeir dóu, ef þau átu þá ekki
beinlínis upp. Maðurinn heyrði alltaf eins og einhverju
væri hvíslað í eyra hans, og hann skynjaði hina dánu í
návist sinni. Hver var það, sem hvíslaði? Vísindin eiga
vissulega til skýringar á þessu, langar og lærðar skýr-
ingar, en þegar til alvörunnar kemur, skýra þær bara ekki
neitt. Næsta kynslóð kastar burt skýringunum, sem born-
ar eru fram í dag, aðhyllist aðrar nýjar, sem aftur verð-
ur kastað. Lif andans er hreyfing, sem hiklaust heldur
sinni rás, ósnortin af öllum þessum skýringum. Og að
baki liggur sú staðreynd, að maðurinn hefur aldrei trúað
því, að dauðinn væri endir alls.
En getur nútímamaðurinn nokkuð byggt á því, sem for-
feðurnir hugsuðu og trúðu á fyrri öldum? Já, og ég held,
að það sé mjög þýðingarmikið. Ef vér lítum um öxl yfir
hið liðna, lærist oss að sjá, að andinn hefur átt sinn þró-
unarferil í gegnum aldirnar, og það, sem skiptir mestu
máli er, að þessi þróun hefur ekki verið blind, heldur
hefur henni verið stjórnað af miklum vitsmunum, og að
yfir þessu hefur hið hlýja guðsauga vakað. Hvernig þetta
hefur orðið, er leyndardómur, sem vísindin geta ekki skýrt
fyrir oss, svo að fullnægjandi sé. En undir skugganum
af þessum leyndardómi á andinn sína vaxtarmöguleika,
með því skilyrði, að fyrir hendi sé trú og auðmýkt, og
þá getur hann þegar í þessu jarðlífi fengið hugboð um
mikla hamingju, sem hin köldu reiknandi vísindi hafa
enga hugmynd um.
En sönnunin — kann einhver að spyrja, hvar er hún?