Morgunn - 01.06.1957, Blaðsíða 65

MORGUNN
59
þessi: „Fúslega veitum vér viðtöku sannleikanum, sem
heiðingjar hafa flutt, með því að vér vitum, að allur sann-
leikur er kominn frá Guði, hverjum sem hann kann að
hafa verið opinberaður". 1 trúarlærdómi, sem Zwingli reit
fyrir Franz Fi’akkakonung, segir hann konunginum, að í
himnaríki muni hann finna, auk kristinna manna og Gyð-
inga, marga göfuga og vitra heiðingja, sem hann nafn-
greinir, og hann bætir við: „í stutt máli: frá upphafi
heims hefir enginn ágætur maður lifað, né mun heldur til
endaloka heims nokkur maður með heilögu hugarfari og
trúuðu hjarta lifa, svo að þú sjáir hann ekki á sínum tíma
hjá Guði“.
Fyrirlitning Lúters og Kalvíns á heiðna heiminum hlaut
fjölmarga fylgjendur innan mótmælendakirknanna, en svo
gerði einnig virðing og kærleikur Zwinglis.
Spíritúalistar 16.—17. aldarinnar gengu feti framar.
Þeir kenndu, að þótt heiðnir fornaldarmenn hafi ekki
þekkt hinn jarðneska, sögulega Jesúm, hafi hinn eilífi
Kristur, yfir allar takmarkanir tímans hafinn, opinberað
sig þeim. Sebastian Franck kenndi, að Plató og Plótín, Her-
mes, Ciceró og Seneca væru leiðtogar til Guðs á sama
hátt og höfundar Gltm., og hann sagði: „í ljósi guðs-
orðs, sem gróðursett er í mannssálina hafa allir hinir
upplýstu heiðingjar gengið, og Plató og Plótín hafa ritað
ljósar um Krist en Móses gerði“. Hann skoðar sjálfan sig
í samfélagi hinnar einu heilögu kirkju, Una Sancta, sem
nær yfir allan heim, einnig heiðna heiminn.
Þessa víðfeðmu alheimshyggju, universalismus, hefir
kvekarinn Robert Barclay túlkað fagurlega og rökstutt
með þessum orðum: „Opinberun Guðs hefir ævinlega ver-
ið hin sama . . . og markmið trúarinnar ævinlega eitt: sá
Guð, sem talar í oss. Hann hefir gefið sérhverjum manni
einhvern mæli síns ljóss, anda síns. Sérhver, sem veitir
þessu ljósi viðtöku, öðlast sæluna, jafnvel þótt hann hafi
aldrei heyrt talað um þjáningar og dauða Krists. Og þetta
Ijós er engan veginn náttúrlegur hluti af sjálfum oss,