19. júní - 19.06.1989, Qupperneq 41

innra starf er nánast ekki neitt. Þetta
er bara meðlimaskrá sem hægt er að
hóa í þegar dregur að kosningum. Og
með því að vera á skrá, eru menn
gjaldgengir, komist flokkurinn til
valda, í áhrifastöður. Hinn þáttur-
inn, sá að draga víglínur - þar finnst
mér flokkarnir hafa brugðist og að
ekki sé um að kenna tómlæti fólks.
Tökum bara dæmi af kjaradeilu
kennara núna í vor. Það má rifja upp
ummæli formanna núverandi stjórn-
arflokka frá því þeir voru í stjórnar-
andstöðu í síðustu kjaradeilu sömu
aðila. Þá voru þeir ómyrkir í máli um
að það væri til skammar að búa svo
illa að þeirri stétt, sem annast upp-
eldi og menntun unglinga. Hvað ger-
ist svo núna, þegar þeir eru í aðstöðu
til að leysa málið? Þeir taka upp ná-
kvæmlega sama málflutning og póli-
tískir andstæðingar þeirra beittu
gegn þeim fyrir þremur árum. Þegar
fólk heyrir svona tvískinnung þá
hugsar jDað bara: Hvað á ég að gera
með svona karla. Þeir hugsa eitt og
gera svo allt annað þegar inn í stjórn-
arráðið kemur!
Ms: Er ekki lífsháski — svo ég noti
Jóns orðalag— kvenna og þeirra bar-
átta ágætt dæmi um nokkuð, sem
flokkarnir hafa látið fara fram hjá
sér. Dæmi um þjóðfélagsbreytingu,
nánast byltingu í lífi helmings þjóðfé-
lagsins, sem ekki er sinnt af stjórn-
málaflokkum. Höldum okkur við
þessa skiptingu sem Ólafur talaði
um, annars vegar umræðu innan
flokks og þá getum við fullyrt að kon-
ur hafa verið að knýja á um umræður
um sín mál án þess á þær væri hlustað
innan flokkanna. Og hins vegar þetta
með að draga línur . . .
Ólafur: Flokkarnir hafa nú
kannski ekki látið eins og konur væru
ekki þarna. En umræðan hefur aldrei
leitt til árangurs, kemur ekki fram í
ytra starfi flokksins.
Hanna Maja: Er það ekki vegna
þess sem ég var að segja áðan — að
flokkar væru fremur vöggur fyrir ein-
staklinga en ekki fyrir þann hóp af
fólki, sem hefur vissar hugsjónir eða
sjónarmið. Ein leið til að stemma
stigu við þessum galla sem mér finnst
á flokkum, væri að hafa atkvæða-
greiðslur um einstök mál oftar en
gert er. Eg flutti á sínum tíma frum-
varp þess efnis að ef viss fjöldi kosn-
ingabærra manna á tilteknum stað
krefðist atkvæðagreiðslu, þá yrðu
stjórnvöld að hlíta því. Ég skoðaði
hliðstæð lög, t.d. í Bandaríkjunum,
þar sem þetta er notað og komst að
raun um að svona fyrirkomulag hent-
aði vel í litlu samfélagi eins og okkar.
Það kemur í veg fyrir að manni sé
gert að kjósa sér einhvern, sem á svo
að taka allar ákvarðanir, í stórum
málum og smáum næstu fjögur árin.
Jón: Nútímatækni gefur auðvitað
alveg ævintýralega möguleika á því
að kanna hug fólks til einstakra
mála, það væri þess vegna hægt að
hafa kosningar á tíu mínútna fresti.
Spurningin er bara, kæmi eitthvað út
úr því? Myndi almenningur ákveða
að ónýta allt á morgun, sem hann
ákvað í dag. Eru flokkar ekki nauð-
synlegt millistykki á milli almennings
og framkvæmdavalds?
Fjórir bændaflokkar
Ms: Við getum annað hvort rætt
um einstök mál eða hitt, sem ég held
að Ólafur hafi verið að taka á, þetta
með grundvallarviðhorfin, hug-
myndafræðina sem dregur línurnar.
Eigum við að velta því fyrir okkur,
hvort þau hugmyndakerfi, sem um er
að ræða, dugi í sjálfu sér? Koma þau
— og sum þeirra eru nú orðin ærið
gömul — beinlínis við nútímaþjóðfé-
lagi?
Ólafur: Einmitt! Nú sitjum við
uppi með fjóra bændaflokka . . .
Öll: Fjóra?!
Ólafur: Jæja, alla vega einn og
parta í hinum flokkunum. Og maður
spyr sig: hvaða erindi á hann sem
slíkur? Er það eitthvað undarlegt þó
að hún sé stundum skrýtin þessi hug-
myndafræði hans? Eða lítum á Al-
þýðubandalagið, sem er stofnað í
kringum ákveðna hugmyndafræði,
þá að þeir sem vinni hörðum hönd-
um eigi að fá að ráða. En síðan hefur
ýmislegt breyst og núna er stór hluti
Alþýðubandalagsins opinberir
starfsmenn, svokallað menntafólk.
Og Alþýðubandalagið virðist bera
dálítinn kinnroða fyrir það. Og kon-
urnar — þær voru aldrei upphaflega
sem ákveðinn hópur, sem gæti
ákveðið stefnu, starfshætti eða hug-
Ólafur Hannibalsson
„Fer nokkur umrœða
fram um þjóðfélags-
mál innan stjórn-
málaflokkanna? Ég
held að þetta séu
aðallega að verða
áhlaupasveitir þegar
á þarf að halda í
kosningum. A
flokksþingum er allt
kapp lagt á það, að
amerískri fyrirmynd,
að framkalla eitthvað
sem heitir eining og
tekur sig vel út í
sjónvarpi!“
L
41