Frjáls verslun - 01.11.2004, Blaðsíða 51

Drífa Hjartardóttir, þingmaður Sjálfstæðisflokks í Suðurkjördæmi og formaður landbúnaðarnefndar Alþingis. „Það hefur verið
gegndarlaus miðstýring í fjárbúskap sem hefur verið honum fjötur um fót.“
□RÍFA HJARTARDÓTTIR, FORMAÐUR LANDBÚNAÐARNEFNDAR ALÞINGIS:
„Frjáls sala mjólkurkvóta það jákvæðasta“
Mjólkurbú eru að stækka og þeim fer ört fækkandi
og sú þróun hefur átt sér stað allt frá því að sala
á mjólkurkvóta var gefin frjáls. Það var afskaplega
jákvæð ákvörðun, ekki síst vegna þess að það er engin miðstýr-
>ng á þessari sölu. Þetta sölufrelsi var mjög gagnrýnt í upphafi,
og er það jákvæðasta sem gerst hefur í íslenskum landbúnaði
um margra ára skeið. Þessi þróun gerir fólki það auðveldara að
lifa á landbúnaði.
Það er alls ekkert markmið að halda uppi byggð með þeim
hætti, gengur raunar alls ekki, enda vill það enginn,“ segir Drífa
Hjartardóttir, þingmaður og formaður landbúnaðamefndar
Alþingis.
Drífa segir að bóndi framtíðarinnar verði að eiga nóg beitar-
land og stór tún svo að hægt sé að afla fóðurs iýrir gripina.
Margir ábúendur stærri jarða em að kaupa jarðir sem liggja
næst búum þeirra. Svo hefur komrækt verið að aukast alveg
gríðarlega til að afla fóðurs, sérstaklega fýrir nautgripi. Meðal-
framleiðsla á hektara er 4 tonn, en í Suður-Þingeyjarsýslu hefur
tekist að fá 10 tonn af hektara, sem er stórkostlegur árangur.
„En auðvitað fer það efdr markaðsverði á komi hvort ræktin
er hagkvæm. Margir ábúendur meðalbúa standa frammi fýrir
því að annaðhvort verða þeir að byggja upp og kaupa meiri full-
virðisrétt eða selja jörðina, ekki síst ef fólk er komið á efri ár,“
segir Drífa. Á Suðurlandi hefur mjólkurframleiðendum fækkað
gríðarlega, em kannski 20% af þeirn Jjölda sem var fýrir tiltölu-
lega fáum ámm, og þannig er þróunin víða. En framleiðslan er
jafnmikil á flestum svæðum, hefur jafnvel aukist. Stór bú krefjist
hins vegar sérhæfingar, og því muni blönduðum búum fækka.
Gegndarlaus miðstýring í fjárbúshap fótakefli „Það jákvæða
er að á mörgum þeim jörðum sem fara úr hefðbundinni fram-
leiðslu hefur fólk sest að sem er ýmist að stunda annars konar
búskap eða sækir vinnu annars staðar. Fólki fækkar því lítið, en
erfiðustu svæðin em norðausturhom landsins og Vestfirðir, þar
fækkar fólki þvi miður stöðugt.
Það hefur verið gegndarlaus miðstýring í fjárbúskap sem
hefur verið honum fjötur um fót. Fyrir tveimur ámm var sala
á fullvirðisrétti gefin frjáls, en þar em nokkur kerfi í gangi
sem gera þetta erfitt. Eg hefði viljað sjá sömu stefnu og frelsi í
sauðflárbúskap og í mjólkurframleiðslunni. I sauðJjárræktinni
er útflutningsskylda þar sem framleitt er mun meira en innan-
landsmarkaðurinn nær að vinna úr. En miðstýring sem felst
í því að framleiða lambakjöt á ákveðnum svæðum landsins er
mér mjög á móti skapi.
Sífellt er verið að benda á að stóm búin séu hagkvæmari,
en það tel ég ekki þurfa að vera. Það er eins og með hvem
annan rekstur, því um leið og þú rekur þína einingu vel verður
hagnaðurinn góður. Hagkvæmni stærðarinnar á ekki alltaf við.
Þeir sem ætla að lifa af sauðJjárbúskap eingöngu verða að hafa
nokkuð stór bú.“
Utílutningur sauðJjárafurða hefur lengi tíðkast hérlendis, en
lengst af með miklum sleifargangi. Ríkissjóður niðurgreiddi
það sem flutt var út og útflutningsaðilar, aðallega SIS, hugsuðu
fýrst og fremst um það að losna við kjötið með sem minnstri
fýrirhöfn og hirða útflutningsbætumar. Þess vegna höfðu
nær engir markaðir verið byggðir upp erlendis þegar giæiðslu
útflutningsbóta var hætt í byrjun 10. ái'atugar síðustu aldar.
Drífa segir að það sé hárrétt stefna að selja lambakjöt í
Bandaríkjunum sem lúxusvöm í dýmm búðurn, enda sé ekki
hægt að selja neitt umtalsvert magn miðað við stærð markað-
arins. Lambakjötið sé auk þess vistvæn villibráðarvara, lömbin í
úthaga allt sumarið, og á það eigi að leggja þunga áherslu.S3
51