Morgunn - 01.12.1984, Síða 15

SÁLNAHUGMYNDIR . . .
89
konungur vaknaði sagði hann draum sinn. Hann hefði
farið yfir járnbrú og inn í fjall fullt af gulli (Tylor, 1871,
I, 422).3
Það er merkilegt að veita því athygli, að vissir þættir
endurtaka sig í sögum af þessu tagi. 1 fyrsta lagi er sálin
að upplifa raunverulega það, sem maðurinn telur vera
draum. Di’aumurinn er raunveruleg ferð vitundarinnar,
ekki bara hugsun, sem reikar. Hjá Indíánum í Norður-
Ameríku er það ýmist að draumurinn túlkar heimsókn
sálar annars manns, sem flytur boð og upplýsingar, eða
þá för eigin sálar á fund annarra. I öðru lagi er það mjög
algengt. að sálin kemst ekki yfir vatn, og það tekur hana
álíka langan tima að fara ákveðna vegalengd eins og það
tekur manninn að fara hana í vöku. Sálirnar eru oft þreytt-
ar eftir langar draumfarir, og hversu oft segir ekki fólk,
að það sé alveg dauðuppgefið þegar það vaknar eftir við-
burðaríka drauma.
1 þeim dæmum, sem ég hefi rakið hér á undan er sálin
eitthvað, sem kemur út úr manninum, hún er tengd andar-
drættinum. 1 svefninum fer hluti mannsins úr líkamanum,
og oftast sá partur, sem hér, heyrir, skynjar. Eftir er lík-
aminn, tilfinningalaus, hálfur maður, án vits og viija.
Sálin er sá partur mannsins, sem skilur og skynjar, vitund
'nannsins í stuttu máli sagt. Það er sálin, sem kemst að
ýmsu þvi, sem ekki verður kannað nema hún skiljist frá
líkamanum og fari á vettvang til að kanna hlutina. Oft er
það sálin, sem í frjálsu ástandi öðlast vissu um margvís-
leg æðri máttarvöld, guði, anda, tilveru annars lífs eftir
líkamsdauðann o. s. frv. Þessi vitneskja, sem sálin aflar
verður síðan partur af manninum og hann getur miðlað
oðrum reynslu sálar sinnar. 1 þessu eru fólgin megintengsl
sálnatrúarinnar við trúarbragðareynslu almennt.. Sálna-
frúin er ekki trúarbrögð í sjálfu sér. Eins og Tylor og fjöl-
margir aðrir þeir, sem mest hafa rannsakað sálnahyggju
oxeðal frumstæðra þjóða, hafa ítrekað hvað eftir annað,
þá er hér um að ræða reynslu, sem fólk efast ekki um að