Morgunn - 01.12.1997, Side 56

Þau sjá bókstafma í litum
af lituðum orðum og bókstöfum, nöfnum með bragði og
hljóðum af ýmsu tagi. Og venjulega hafa líka litsjá-
endurnir verið álitnir skrýtnir.
Það var ekki fyrr en á níunda áratugnum sem menn fóru
að rannsaka fyrirbærið af alvöru og það hefur komið ljós
að það eru til margvísleg dæmi um litsýn í bókmenntun-
um.
Hinn frægi, enski heimspekingur, John Locke, skrifaði
t.d. á 17. öld um blindan mann, sem lýsti skarlatsrauðum
lit, sem hann hafði aldrei séð, sem „hljóði úr trompet.“
Um litsýn skrifa líka frægir rithöfundar eins og Vladi-
mar Nabohov, Charles Baudelaire og Arthur Rimbaud.
Þeir hafa allir þrír lýst nokkrum tilfellum sem fjalla um
hið sérstaka samspil á milli hljóðs, forms og lita.
Nabokov skrifar þannig í bókinni „Æskuár mín í
Evrópu,“ að það, hvernig hann hreyfir munninn þegar
hann segir heiti bókstafs, gefi það form og þann lit sem
verði til í vitundinni. Hann lýsir því einnig hvernig „A“
hefur sama yfirbragð og veðrað tré, „G“ eins og gróft
gúmmí og „0“ eins og filabein.
Franski rithöfundurinn Joris Karl Huysmans skapaði
sögupersónu sem tengir saman hljóð sérstakra hljóðfæra
við ýmis tákn fyrir áfengi. T.d. álítur hann að gin tilheyri
kornetti, viskí básúnu og gamalt koníak fiðlu.
Annað stuttort dæmi kemur frá núlifandi meðlim
alþjóðasambands litsjáenda. Hann telur að „nafnið
Francis hafi bragð af bökuðum baunum."
Þýð. : G.B.
54 MORGUNN