Morgunblaðið - 27.11.2010, Qupperneq 39

Sumar jólaplötur
troða sér öfugt ofan í
strompinn – og eru
slegnar töfrum ein-
mitt vegna þess! Lít-
um á fáein dæmi
Low - Christmas (1999)
Nýrokkbandið knáa snarar út
frumsömdum lögum í bland við
„fídbakk“-lega útgáfur af „The
Little Drummer Boy“ og
dásamlega nakta útgáfu af
„Blue Christmas“. Frábær
plata.
Jakob Smári Magnússon –
Bassajól (2003)
Bassaleikarinn snjalli fer fimum
og djúpum höndum um sígild
jólalög; ósungin og öll sem eitt
leikin á bassa. Hugmynd sem er
ægifurðuleg á pappír en svínvirk-
ar á hlustir sem hjarta.
Ýmsir - A Christmas Gift For You From
Phil Spector (1963)
Plata sem er það góð að hún hefur
verið nefnd eina jólaplatan sem getur
rúllað allan ársins hring án þess að
fólki verði verulega meint af. Spec-
torinn hleður upp jólaskreyttum
hljómvegg sem fær fólk enn þann dag
í dag til að taka andköf.
Bing Crosby - Merry Christmas (1955)
Lagið „White Christmas“ er líkast til
þekktasta jólalag allra tíma, og smá-
skífa með laginu er sú mest selda í
heimi, 50 milljónir eintaka, takk fyrir.
Þessi plata kom upprunalega út á ví-
nyl 1955, en hefur nú verið endur-
útgefin sem White Christmas. Rödd
Crosbys og allur undirleikur gerir að
verkum að ró færist yfir mann og
jólasteikin er komin langleið upp í
munn.
Nat King Cole - The Christmas Song
(1963)
Þessi plata kom upprunalega út árið
1960 undir nafninu The Magic of
Christmas, en var endurútgefið undir
þessu heiti, eftir laginu fræga sem líkt
og „White Christmas“ færir Vest-
urlöndum jólin ár hvert. Allir saman
nú: „Chestnuts Roasting on an Open
Fire …“
Mahalia Jackson - Silent Night (Songs
for Christmas) (1962)
Jackson hefur verið kölluð fremsti
gospelsöngvari allra tíma. Eins og
nærri má geta er sannkallaður
himnabragur á þessari plötu og
margir geta ekki hugsað sér jólin án
þess að Mahalia sé á meðal gesta.
Haukur Morthens - Hátíð í bæ (1964)
Gott dæmi um klassíska, íslenska jóla-
plötu. Haukur syngur hér margar fal-
legustu jólaperlurnar á sinn einstaka
hátt og platan hefur lifað góðu lífi
með þjóðinni í þá tæplega hálfu öld
sem liðin er síðan hún kom út.
26 Jólablað Morgunblaðsins 2010
Þ
að er magnað að til skuli vera undirgeiri
í dægurlagatónlistinni sem snýst ein-
vörðungu um helsta helgihald krist-
inna manna, blessuð jólin. Að menn
semji inn í ákveðna stemningu þar sem vitað er
að lögin fá ekki spilun nema í nokkrar vikur á
ári – en hvílík spilun sem það svo er.
Ég tek það strax fram að ég er algjört jóla-
barn. Og ég hlusta á jólatónlist mér til þægi-
legra óbóta yfir jólin. Og reyni reyndar að
hlusta sem lengst, helst eitthvað fram í janúar!
Harmrænn Leppalúði
Það er ljóst að sú jólatónlist sem hrærir mest
upp í manni er sú sem maður nemur frá ca.
þeim árum sem maður er að komast til sjálfs-
meðvitundar og fram til ca. tíu ára. Á þessum
árum er maður óvirkur neytandi ef svo mætti
segja, mamma og pabbi stjórna þessu, en þær
fáu plötur sem rúlla á grammófóninum yfir jóla-
tímann límast við heilann á manni fyrir fullt og
fast.
Með fyrstu minningunum er jólaplata Bruna-
liðsins, frá 1978 (þá er ég fjögurra ára). Með eld
í hjarta kallaðist hún og þar syngur Laddi t.d.
einkar harmrænt lag um örlög Leppalúða. Ein-
hverra hluta vegna er það einna minnisstæðasta
lagið.
Fleiri plötur voru þarna á stjái. Jólaplata með
Jackson 5 fékk stundum að rúlla, og á þessum
tíma gerði maður mikið af því að handfjatla um-
slögin og skoða (og nota sem kokkahúfur líka).
Ég man t.d. eftir jólaplötu með Guðrúnu Á.
Símonar og Guðmundi Jónssyni þar sem
þau stóðu í teiknimyndalíki framan á,
sperrt og flott. Hún fór ekki oft á spil-
arann hins vegar en svo
virðist sem um-
slögin sitji líka
fast í minni á
þessum árum.
Svaðalegt
jólalag!
Þegar ég er svo á bilinu tíu til
fimmtán ára (árin 1984 til 1989, gullöld eit-
ísins) glymja á manni þessi lög sem eru linnu-
laust spiluð í dag. Björgvin með sín lög, Snigla-
bandið með Jólahjólið, Eiki Hauks með „Ég
vild’ að alla daga væru jól“ o.s.frv. Ég upplifði
líka frumflutninginn á „Do They Know It’s
Christmas“ Band Aid og enn er ég á því að
það sé eitt svaðalegasta jólalag allra tíma.
Þegar ég fór að safna vínylplötum af mikl-
um móð í kringum ’90 áskotnaðist mér mikill
kjörgripur. Um er að ræða sjötommu myndví-
nyl með laginu „White Christmas“ sem Bing
Crosby gerði heimsfrægt. Þetta lag er jólin
reyndar og ég hafði það sem sið í litla herberg-
inu mínu í Árbænum á aðfangadag að leika lag-
ið. Á b-hliðinni er ekki síðri smíð, hið stór-
skemmtilega „Christmas in Killarney“.
Þegar maður svo loks stofnar heimili sjálfur
fer maður að byggja upp eigið safn jólaplatna,
líkt og foreldrar mínir
höfðu gert. Að „byggja
upp“ er kannski
fulldramatískt,
það er meira að
vissar plötur
haldist lengur
en aðrar í eða á
spilaranum og
verða því að
aufúsugestum
næstu ár, jafn-
vel fastagest-
um.
Einkennilegar
leiðir
Ein fyrsta
platan sem öðl-
aðist þannig
sess í mínu jóla-
haldi er platan
Hátíð fer að
höndum með Þremur á palli sem mér hafði þá
áskotnast. Hljómur hennar er eitthvað svo helg-
ur, en um leið þjóðlegur, og ein af þeim að-
fangadagshefðum sem ekki er vikið frá er að
rúlla henni nokkrar umferðir. Nokkrar jólaplöt-
ur, sem fara einkennilegri leiðir til byggða en
aðrar, eru þá í uppáhaldi. Ein þeirra innheldur
rytma- og blúsútgáfur af þekktum slögurum og
fara menn eins og Louis Armstrong á kostum í
sveittum, sveifluvænum útgáfum. Önnur plata,
hliðstæð, er svo kostuleg Doo Wop-plata þar
sem jólasmellir fá svipaða afgreiðslu. Stór-
skemmtilegar plötur báðar tvær, og gefnar út af
Rhino-fyrirtækinu góða.
Fleira ber að nefna. Jólaplata nýbylgjusveit-
arinnar Low er vinsæl, og þá jólaplata Josh
Grobans (ég sver!) sem ég krefst þess að fari
undir geislann um hver jól.
Sting var það heillin
Nýjasta uppgötvunin kom þá úr óvæntri átt.
Haldiði ekki að Sting hafi gefið út jólaplötu, eða
vetrarplötu (til að lengja í markaðsklónni) í
fyrra. Þessi plata svínvirkar og ég heillaðist. Ég
veit ekki hvort er betra, sjálf tónlistin eða
angurværa myndin af dúðuðum Sting að fá sér
toddí við arineldinn. Þetta var himnasending
fyrir jólabarnið. Og vetrartemað gerir mér
kleift að lengja í hlustuninni. Og reyndar hef ég
verið að hlusta á plötuna undanfarna tvo mán-
uði. Og er að því nú, sem ég rita þessi orð …
arnart@mbl.is
Þegar Crosby hringir inn jólin …
Sumar jólaplötur standa nær
litla jólahjartanu en aðrar.
Arnar Eggert Thoroddsen rifjar
upp ómissandi, skrítnar og
klassískar jólaplötur.
Eftirfarandi plötur hafa áunnið sér stöðu
klassískrar jólaplötu - ja utan ein
Klassísk jól Skrítin
jól?
El Vez - Merry MeX-Mas
(1994)/ Sno-Way José (2002)
Hin dáða mexíkóska Elvis-
eftirherma tekur hér á jól-
unum með sínum einstaka
hætti. Heyrn er sögu ríkari.
Bogomil Font ásamt Stórsveit
Reykjavíkur
- Majones Jól (2006)
Faðir Bogomils, Sigtryggur
Baldursson, sótti hann úr list-
rænni útlegð þetta árið og
Bógí gamli fór á kostum á
tveimur plötum, Bananaveldinu
og þessari skemmtilegu, og
nokk kersknislegu jólaplötu.
Ýmsir - Santa (ár vantar)
21 pönksveit frá Japan, með
nöfnum á borð við Grinderz,
Bloodthirsty Butchers og God’s
Guts flytja jólalög með sínu
nefi – platan er líka skreytt
með jólaskrauti. Já, allt er nú
til …