Ný saga - 01.01.2001, Síða 67

Ný saga - 01.01.2001, Síða 67
Óleysanlegir fortíðarhnútar félagsþegnum samtímans fyrir sjónir og af hverju þær náðu fram að ganga í svo miklum mæli sem raun ber vitni.18 Mér virðist reynd- ar allnokkuð hafa verið tekið á samfélagslegu samhengi ofsóknanna á undanförnum árum, en ég er sammála Herbert um að það hafi lengi verið látið liggja á milli hluta að ofsókn- irnar áttu sér stað í samfélagi og að fórnar- lömbin hafi verið myrt af mönnum af holdi og blóði, en ekki fyrir tilstilli óhlutbundinna pólitískra þátta. Þessi breyting á sjónarhorni boðar að mínu mati vilja til að komast að rót- um bælingarinnar og viðurkenningu á óhugn- aði atburðanna. Tíminn hefur þegar skapað þá öruggu fjarlægð sem þarf til að hægt sé að láta af varnarháttum, sem hingað til hafa ver- ið samofnir stjórnmálaviðhorfum viðkomandi aðila. Slík tengsl eru þó enn fyrir hendi og sjást best á ofangreindum átökum um minnis- merkið sem fyrirhugað er að reisa í Berlín.19 Það stendur í rauninni enginn styr um það lengur hvort minnismerkið eigi að reisa, þó svo að ég geti ekki tekið undir með sagnfræð- ingnum Young urn að allir séu þar af leiðandi orðnir sáttir. Eberhard Diepgen, borgarstjóri Berlínar, greiddi eftir sem áður atkvæði gegn því að minnismerki Peters Eisenmans yrði reist. Herf bendir á hve ntikla athygli mót- mæli Diepgens vöktu, en láist að gera grein fyrir því að ástæður Diepgens voru hápóli- tískar.20 Berlínarbúar höfðu fyrir niargt löngu komið sér santan unt aðra gerð minnismerkis, og var það áður en Berlín var gerð að höfuð- borg. Deilur urn hver ætli að kosta þá vakt sem mun þurfa við vörslu á minnismerkinu kyntu síðan undir óánægju Berlínarbúa með að þurfa að greiða háar fjárhæðir fyrir minn- ismerki sem þeir höfðu ekki einu sinni valið sér sjálfir. Það fór einnig mjög fyrir brjóstið á þeim að mótmæli sjálfs borgarstjórans væru virt að vetlugi. Málin eru reyndar flóknari og pólitísk á alla kanta, en þetta ætti að nægja til að sýna hve samlvinnuð minningin um útrým- ingarherferðina er pólitískum viðhorfum, sent aftur hefur leitt lil þess að minningunni hefur markvisst verið beitt sem pólitísku þrýstitæki. Herbert telur untræðurnar enn búa yfir þeim leiðu annmörkum að mynda fjarlægð á samfélagslegt umhverfi nasista- tímabilsins sem og þarfir samtímans fyrir end- urskoðun. Atburðirnir sem til umræðu eru og þýðing þeirra fyrir nútímann verður undir í pólitískum hártogunum sérfræðinga á milli. Vandamálið sem Herbert minnist á tel ég urn þessar mundir einkum felast í kynslóðabilinu og ótta við að nútímamenningin stuðli að dreifingu merkingarinnar, eða því að atburð- irnir leysist upp og týnist í óteljandi nálgun- um, viðhorfum og áherslupunktum. Greining Volker Berghahns á bók Charles S. Maier, The Unmasterable Past, varpar ljósi á þetta vandamál. Maier greinir sagnfræðingadeiluna (Hi- storikerstreit) svokölluðu, með hliðsjón af póstmódernísku menningarumhverfi nútím- ans. Hann beitir hugtökunt eins og „karni- vali“ og samræðum ólíkra sjónarhorna á sviði þessara rannsókna til að greina þær ástæður sem liggja að baki mismunandi nálgunum.21 Berghahn segist hrifinn af þessu framlagi Maiers og þá sérstaklega af hugmynd lians um að víðfeðmi nútímaumræðu rnegi túlka sem mikilvæg skil við pólitísk átök rnilli hægri- og vinstrimanna. Maier telur að frá og með sagnfræðingadeilunni hafi rýrnið fyrir ólík sjónarhorn stækkað, mörg sjónarhorn geti tekist á í sömu andrá, textinn hafi fengið vægi sem ákveðið hugtak, og hugmyndin um „sannleika“ í málinu sé á undanhaldi. Berg- hahn verður þó fyrir vonbrigðunt þegar Mai- er býður enga lausn í lok greiningar sinnar og Mynd 7. Líkbrennslustofa sem varðveitt er í Auschwitz, stærstu útrýmingarbúðunum. I þeim var um ein milljón gyðinga tekin af lífi í heims- styrjöldinni síðari. 65
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108

x

Ný saga

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.