Ný saga - 01.01.2001, Síða 93

Ný saga - 01.01.2001, Síða 93
Finnur Magnússon og endurreisn alþingis mér sú æra að vera einn þeirra. Hann var sér- lega náðugur við okkur og hét íslendingum ölluni vernd sinni“. Síðan heldur hann áfram og segir: Það hefir brytt hér á miklum frelsisanda í vetur og hafa sumar Deputationir með ber- um orðum beðið konung um Constilution líka þeirri, sem hann hafi gefið Noregi. Dagblöðin hafa og verið heldur svæsin (að mér hefir þótt, því eg má játa, að eg er ekki einn af de ultra-liberale)“.6 Af því sem hér hefir verið rakið er erfitt að verjast þeirri spurningu hvort Finnur hafi ekki skrifað konungi þetta gagnmerka bréf 17. febrúar vegna hvatningar frá löndum sín- um fremur en að eigin frumkvæði. í bréfinu rekur hann sögu alþingismálsins frá upphafi til dagins sem það er skrifað. Rétt er að skoða það í samhengi við grein sem birt- ist í Fædrelandet 16. mars um alþingismálið og úrskurð konungs 20. maí. Efnislega er greinin líkust því að vera unnin upp úr bréfi Finns til konungs, nokkum atriðum er bætt við og endað á að greina frá ávarpinu til kon- ungs 11. desember 1839. Jón Sigurðsson greinir svo frá í Nýjum félagsritum 1841: Nokkru síðar varð hljóðbært, að mál þetta væri búið undir konungsúrskurð, héldu þá Islendingar fund, og var tekin saman grein nokkur á dönsku, og er hún prentuð í „Fæ- drelandet“ 16da marsm. 1840; þar eru skír- lega tilgreindar ástæður þær sem bæði skynsemin og reynslan sýnir fyrir því, að Islendingar fái fulltrúaþing sér í lagi, ...Et- azráð Finnur Magnússon gjörði einnig enn allt hvað í hans valdi stóð, til þess að mál þetta mætti fá sem heppilegastan fram- gang, fósturjörð vorri til heilla; enda varð heldur ekki annað sagt, en að konungur yrði svo við ósk vorri sem best mátti verða.7 Vel má hugsa sér að Jón eigi hér við bréf Finns til konungs 17. febrúar 1840 sem birt er hér á eftir. Það ber með sér að Finnur hafi tæpast skrifað það að eigin frumkvæði, held- ur hafi hann gert það fyrir áeggjan landa sinna í Höfn og ritað það „nolens volens“ líkt og ávarpið til konungs 11. desember árið áður. í upphafi bréfsins getur hann þess fyrst að sér sé óljúft að skipta sér af óviðkomandi málum, en telji það samt skyldu sína í þessu tilviki. í bréfinu birtist viðhorf Finns til stéttaþing- anna og þátttöku íslands í Hróarskelduþingi. Hann gjörþekkti þá sögu frá upphafi vega, þar sem hann var einn hinna „upplýstu manna“ sem konungur tilnefndi 23. mars 1832 og áttu að fjalla um „Umdæmastand- anna kosníngarmáta og innréttíngu“ ásamt Moltke fyrrverandi stiftamtmanni fyrir ís- lands hönd. í bréfinu kemur skýrt fram að til- lögum þeirra um sérstakt þing á íslandi - at Jsland maatte erholde sin særegne raadgi- vende Stænderforsamling - var stungið undir stól. Þessar tillögur eru ekki kunnar, en þeir- ra væri helst að leita í gögnum urn upphaf stéttaþinganna í „henlagte sager“, því að Finnur segir að þær hafi verið afhentar rétt- um málsaðilunr. Efnisatriði bréfsins þekkti Finnur af eigin reynslu. Hann víkur sérstaklega að vanþekk- ingu þingfulltrúanna á Hróarskelduþingi á málefnum íslands og nefnir eina undantekn- ingu, Islandskaupmann sem sé þingfulltrúi fyrir Kaupmannahöfn, og eigi í útistöðum við flesta íslendinga - og á hér við R Chr. Knudtzon stórkaupmann. Urskurður konungs um endureisn Alþing- is á Þingvelli vakti mikinn fögnuð hjá íslend- ingum í Höfn. Skírnir greinir svo frá: Þegar íslendingar þeir sem hér voru í bæn- um sáu úrskurð þenna, áttu þeir fund, og kusu þá Finn Magnússon etatsráð, Pétur Pétursson prófast og Þorleif Repp mál- fræðing til að færa konungi þakklæti sitt fyrir úrskurðinn. Tók konungur þeim nrildilega og óskaði íslendingum heppnað- ist svo að færa sér hann í nyt sem vilji hans og ósk væri til. Sigurður Melsteð, síðar prestaskólakennari skrifaði föður sínum tíðindin 29. júní með þessum orðum: Þann 20ta maínránaðar skipaði kóngur kansellíinu að láta kommissionina heima [þ. e. enrbættismannasanrkomuna] að sunrri ráðslaga um hvörnig raadgivende Stænder best gætu verið heima hvört ei væri best að það væri nefnt Alþing senr fyrrum og hvört ei væri hentugast að það væri haldið á Þingvöllunr sem í fornöld Hann víkur sér- staklega að van- þekkingu þing- fulltrúanna á Hróarskeldu- þingi á málefn- um íslands og nefnir eina und- antekningu, ís- landskaupmann sem sé þingfull- trúi fyrir Kaup- mannahöfn, og eigi í útistöðum við flesta íslend- inga og á hér við P. Chr. Knudtzon stórkaupmann
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108

x

Ný saga

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.