Teningur - 01.10.1991, Page 18

áfram, vanda þeirra, hugsjón og ótta,
þekkingu þeirra. Pær eru bandingjar
sagnalistar sem hefur einungis áhuga
á sjálfri sér. Slík list getur ekki lýst
því sem gerist þegar ofbeldi sögunnar
hellist yfir ævintýri einstaklingsins.
Kannski er fagurfræði Einars Más um
að kenna. Hið raunsæja ímyndunar-
afl hans virðist ekki eiga sér hljóm-
botn í heimspekilegri, pólitískri eða
siðferðilegri þekkingarleit. Það er full-
upptekið af dýrkun eigin tilveru.
Kannski er það allt í lagi. Engu að
síður hallast ég að hugmyndum Míl-
ans Kúndera sem túlka má á svo-
felldan hátt: Skáldsöguhöfundurinn
er hvorki sagnfræðingur né spámaður
- hann er tilvistarkönnuður. Þannig
hugsar hann með allt öðrum hætti en
heimspekingur eða fræðimaður. Hug-
myndir hans eru vitsmunalegar æfing-
ar, þverstæðuleikir, fremur en kenni-
setningar. Um leið og hugleiðing
verður hluti af skáldsögu breytir hún
um eðli. Umleikis hana er heimur
kenninga og staðhæfinga - allir eru
fullvissir um l'ullyrðingar sínar:
stjórnmálamenn, heimspckingar,
kennarar. í heimi skáldsögunnar er
ekkert staðhæft; hún er svið leiks, til-
gátu og rannsóknar, tilvistarlegrar
könnunar.
Dagný Kristjánsdóttir: „Min Glade Angst“,
Sprák og Litíeratur i Norden 1980-1990,
Nordisk Spráksekretarit Oslo 1990, bls.
84-108.
Milan Kundera: L'art du roman, París 1986
(e. útg. Tlte Art of the Novel, New York
1988).
Sigfús Daðason: Hendur og orð, Reykjavík
1959.
16