Birtingur - 01.01.1957, Qupperneq 90

Birtingur - 01.01.1957, Qupperneq 90
hafði tök á, í stað þess að leiða okkur strax beint inn í heimsfræði sína. En dr- Helgi kýs heldur að ræða þessi undirstöðulögmál í sérstökum ritgerðum, og er aðalgreinargerð fyrir þeim að finna í ritgerðum, sem bera heitin „Lífgeislan og magnan“ (í öðru hefti Nýals), „Stjörnulíffræði" og „Önnur uppgötvanasaga“ (í þriðja hefti). Inn á milli eru ritgerðir, sem ekki skipta höfuðmáli fyrir grundvallarkenninguna. Tel ég þetta stóran galla á riti, sem gerir skýlausa kröfu til að vera vísinda- og heimspekirit í víðtækustu merkingu. Dr. Helgi heldur því sem sé mjög fast og eindregið fram, að haijn hafi orðið fyrstur manna á þessari jarðstjömu til að upgötva áður óþekktar staðreyndir eða lögmál um heiminn, og sé heimsfræði sín eða heimspeki eðlileg afleiðing þessara lögmála. — Einn annmarka vil ég nefna þegar í stað, sem að vísu geta verið skiptar skoðanir um, hvort telja skuli annmarka, en það eru hinar siðfræðilegu hugmyndir, sem ekki eru skýrt aðgreindar frá því, sem höfundur telur vera grjótharðar staðreyndir. En það er nú almennt viðurkennt af heimspekingum, að ekki sé heimilt (rökfræðilega séð) að draga siðfræðilegar ályktanir af staðreyndum. Á hverju þetta byggist er allflókið mál og engan veginn augljóst, eins og marka má af því, að það er ekki fyrr en á átjándu öld, að skozki heimspekingurinn David Hume kemst að þessari niðurstöðu og staðfestir hana með fullum rökum. Þrátt fyrir þessa merkilegu uppgötvun Humes héldu margir áfram að fremja þessa villu í heimspekilegum efnum, nema einstaka afburða hugsuðir eins og t. d. Immanuel Kant, sem sannaði, að siðgæðislögmálið (sem hann svo kallaði) er óháð orsakalögmálum efnisheimsins, og byggist hið fyrrnefnda á frelsi viljans, sem gera verður ráð fyrir sem staðreynd, eigi hugtakið siðgæði að hafa nokkra merkingu. Því miður er hér ekki tækifæri til að útlista þetta nánar- — Segja má, að dr. Helgi sé siðferðispostuli engu síður en vísindamaður og heimspekingur. Tilgangur hans með kenningum sínum er ekki bundinn við að opna augu manna fyrir því, sem hann telur vera staðreyndir, og veita mönnum nýjan skilning á eðli heimsins og lífsins, heldur telur hann kenningar sínar og hafa siðfræðilegar afleiðingar, og sé með þeim lagður grundvöllur að því, sem hann kallar vísindalega lífernisfræði. Kveður svo rammt að þessu, að hann telur mannkynið glatað — meira að segja allt líf á þessum hnetti — nema það aðhyllist kenningar hans og fari að ráðum hans. Dr. Helgi gengur út frá því sem staðreynd, að óteljandi jarðstjörnur í geimnum séu byggðar lifandi verum á mismunandi þroskastigi. Þróunin er komin mismunandi langt á hinum ýmsu stjörnum, sumstaðar skemmra en hér á jörðu, annarsstaðar lengra, og sumstaðar álíka langt. Er hér um að ræða mismunandi stig fullkomnunar. Þetta er náttúrlega góð og gild tilgáta, enda sjálfsagt mörgum dottið hún í hug, en enginn séð nokkra möguleika til að sannprófa hana sökum feikna f jarlægðar, sem er stjarna milli. En dr. Helgi, sem er sannfærður um staðreynd lífsins á öðrum hnöttum, er líka sannfærður um, að samband sé milli lífsins í alheimi, ekki aðeins samband milli líftegundanna á hverri stjörnu þannig, að tegundirnar hafa allar þróazt af fyrstlingnum, heldur er um að ræða lífsamband milli hnattanna. Og maðurinn, 76
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124

x

Birtingur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Birtingur
https://timarit.is/publication/823

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.