Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1987, Page 37
Flámœli í vesturíslensku
35
5. Lokaorð
Eins og áður er getið leiddi sú frumrannsókn sem hér hefur verið
fjallað um til stærri og viðameiri rannsóknar sem nú er í gangi. í yfir-
standandi rannsókn verða kannaðir tölfræðilegaþeir félagslegu og mál-
legu þættir sem hugsanlega hafa áhrif á viðgang flámælis með aðstoð
VARBRUL tölvuforrits sem hannað er sérstaklega fyrir rannsóknir af
þessu tagi (Cedergren & Sankoíf 1974, Guy 1980). Forritið er grund-
vallað á hugmyndum sem Labov (sjá t.d. 1972) setti fyrstur fram en
þær eru á þá leið að notkun sumra málfræðireglna sé breytileg en kerf-
isbundin (variable rules), þ.e. að sumar reglur sem fram koma í máli
manna séu bundnar af mállegum og félagslegum aðstæðum sem þær
koma fram við. Mállegar og félagslegar aðstæður virka því hvetjandi
eða letjandi á notkun breytilegra reglna (variable rules).
Þórunn Blöndal og aðstandendur RÍN hafa þegar riðið á vaðið með
rannsókn á ýmsum þáttum sem hafa áhrif á tíðni flámælis í íslensku
á íslandi. Samkvæmt niðurstöðum Þórunnar kemur flámæli helst ffam
í máli kvenna af lágstétt, í löngum sérhljóðum í áhersluatkvæði ein-
kvæðs orðs, e.t.v. í lok setningar, og ef hljómandi hljóð ([1, r, m, n])
fer á eftir sérhljóðinu (1985:95) Niðurstöður Þórunnar verða bomar
saman við niðurstöður rannsóknarinnar frá Kanada, þar sem margir
sömu þættir verða kannaðir.
Niðurstöður íslenskra mállýskukannana sýna að íslenskar konur
breyta þveröfugt við kynsystur sínar erlendis og eru líklegri en karl-
menn til að nota mál sem ekki þykir gott (sjá einnig Kristján Ámason
1987). Fróðlegt er að vita hvort vesturíslenskar konur séu líklegri til
að hafa flámæli en vesturíslenskir karlar, sérstaklega með tilliti til þess
að notkun flámælis í vesturíslensku þótti ekki jafn „vont mál“ og í ís-
lensku á íslandi. Aðrir félagslegir þættir sem skoðaðir verða eru m.a.
hvort enn séu eftir leifar af hugsanlegum byggðamállýskum. Þá verður
athuguð fylgni flámælis og fjarlægðar í kynslóðum frá fyrstu innflytj-
endum. Gera má ráð fyrir að málhafar af fjórðu kynslóð séu líklegri
til að hafa flámæli en málhafar af annarri kynslóð. Að lokum verður
reynt að kanna fylgni samsömunar málhafa við ísland og tíðni flámælis
í vesturíslensku. Ljóst er að þeir sem enn tala íslensku í Vesturheimi