Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1987, Qupperneq 92

90
Margrét Jónsdóttir
sem rakið var t.d. í 3.5 og víðar má sjá hve kvenkynsorðin fara mjög
sínar eigin leiðir en hins vegar karlkynsorð og hvorugkynsorð í und-
antekningartilfellum sem líta má á sem hreina óreglu. í lýsingarorðum
eru allar fomar reglur úr gildi fallnar sem slíkar en lifa þó áfram í ein-
staka formi eins og áður hefur komið fram og að því er varðar sagnir þá
skipar röðin -áa sérstöðu; á þetta við um nafnhátt og 3. persónu fleir-
tölu í nútíð þar sem röðin er ekki leyfð í einkvæðum sögnum sem enda
á -á í stofni; slá en hins vegar bláa svo að dæmi sé tekið.
Að því er varðar kvenkyn nafnorða þá er það markaðasta kynið eins
og áður hefur komið fram og á það raunar við um alla orðflokka þar
sem kynferði skiptir máli. En hér eru það nafnorðin sem skera sig úr.
Og það er víðar sem finna má dæmi þess að nafnorð í kvenkyni og
karlkyni greinist að þar sem búast hefði mátt við samfalli. í eignar-
falli fleirtölu veikra kvenkynsorða er oft -n: gangna (ganga), gatna
(gata), setna (seta). I karlkynsorðum af sömu gerð gerist þetta hins
vegar aldrei og aðeins í örfáum veikum hvorugkynsorðum en þar er um
lokaðan hóp að ræða. Veiku kvenkynsorðin (og þá hvorugkynsorðin)
greina sig því frá öðrum orðum með því að varðveita eldra málstig.
En ekki er aðeins um varðveislu að ræða heldur hefur umræddur þáttur
orðið frjósamur í málinu. í framhaldi af því sem hér hefur verið lýst má
víða finna pör sem þessi: gangna og ganga (gangur eða göng), gatna
og gata (gat), setna en -seta (-seti), -salna (eða 1-sala) (-sala) en -sala
(-sali eða salur). Þess verður einnig að geta að -/ta-eignarfall er einnig
að finna í a.m.k. einu sterku kvenkynsorði, sól, í eignarfalli sólna, and-
spænis eignarfallinu sóla (sóli).30
í þessu sambandi má einnig benda á fleirtölumyndun nafnorða. Þar
skiptir beygingarleg flokkun höfuðmáli. Þega” :vo er ljóst er hugað að
stofngerð. Má í þessu sambandi minnast á mismunandi þætti sem lagðir
eru til grundvallar þegar fleirtala karlkyns- og kvenkynsnafnorða er
ákvörðuð. í málsögulegum skilningi er þetta ungt fyrirbæri. T.d. má
benda á að w-stofnar sem eru mjög fomlegir beygðust allir eins án til-
lits til kynferðis, sbr. þágufallsformin hendi og ketti. /-stofnar karlkyns
30 Til er eignarfall fleirtölu súlna, sem er að líkindum í senn eignaríall orðanna sál
og sála.