Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.1987, Page 100
98
Svavar Sigmundsson
Máljöfnuður fer líka víða fram þar sem mörg mál eru töluð í sama
landi, t.d. á Filippseyjum. Hann hófst í Evrópu að nokkru marki eftir
1960. Unnið hefur verið að mörgum samanburðarverkefnum í Evrópu,
og em þau helstu þessi:
(l)a Samvinnuverkefni um samanburð serbó-króatísku og ensku í
Zagreb.
b Samanburður á pólsku og ensku í Poznan.
c Samanburður á ungversku og ensku í Búdapest.
d Samanburður á rúmensku og ensku í Búkarest.
e „Projekt fúr Angewandte Kontrastive Sprachwissenschaft"
(PAKS) í Stuttgart.
f Samanburður á þýsku og ensku í Kiel.
g Samanburður á finnsku og ensku í Jyváskylá.
h Samanburður á sænsku og ensku í Lundi.
Eins og sjá má er samanburður við ensku fyrirferðarmikill.
í Austur-Evrópu er aðallega um að ræða formgerðarsinna sem setja
upp kerfi einstakra mála og skýra einstök atriði sem skilyrta formbirt-
ingu einhvers sem er almennt í því máli. Sem dæmi má taka, að þessir
máljafnaðarmenn hafa ekki sérstakan áhuga á hljóðunum [p, t, k, b,
d, g] sem slíkum í finnsku og pólsku en þeim mun meiri áhuga á al-
mennum atriðum eins og röddun, lengd samhljóða o.s.frv. í þessum
málum.
I Vestur-Evrópu hafa menn einkum fengist við villugreiningu og
svonefnda millimálagreiningu. Þá safna menn saman miklum fjölda
dæma um almenna málnotkun og reyna að finna þannig sameiginleg
einkenni, t.d. í ensku, sem töluð er af útlendingum af ákveðnu þjóð-
emi. Þá er reynt að finna út að hvaða leyti þessi framandi enska er
frábrugðin ensku enskumælandi manna og í hvaða atriðum þessi fram-
andlega enska verður svo frábrugðin að hún verður illskiljanleg þeim
sem hafa ensku að móðurmáli.
Tilgangurinn með þessum rannsóknum er að miklu leyti hagnýtur.
Það sem hefst upp úr þessu er innsýn í og skilningur á málum sem aftur
gagnast við samningu kennslubóka. Munur á tungumálum er verulegur