Ritmennt - 01.01.2000, Qupperneq 116

RITMENNT 5 (2000) 112-30
Gottskálk Jensson
Hversu milcið er
nonnulla?
Recensus Páls Vídalíns í Sciagraphiu
Hálfdanar Einarssonar*
f formála að íslenskri bókmenntasögu Hálfdanar Einarssonar á latínu, Sciagraphia
historiæ literariæ Islandicæ (Kaupmannahöfn 1777), segist höfundur skulda „ekki
ekkert" (nonnulla á latínu) íslensku skálda- og rithöfundatali á 16. og 17. öld eftir
Pál Vídalín. Rit þetta var samið á latínu um 1700 undir titlinum Recensus Poetarum
et Scriptorum Islandorum huius et superioris seculi. Upprunalega handritið virðist
glatað en til er útdráttur þess (JS 569 4to) með hendi Hálfdanar Einarssonar og laus-
leg þýðing í tveimur útgáfum (MS Bor. 66 og JS 30 4to) eftir sr. Þorstein Pétursson á
Staðarbakka. Þessa tvo texta hefur Jón Samsonarson búið til prentunar. í greininni
er skoðað hvernig Hálfdan fjallar um Pál í bókmenntasögunni og hversu mikið efni
hann notar úr skáldatali hans og þá hvernig. Einnig er leitað vísbendinga um hvort
Hálfdan hafi notað eigin útdrátt ritsins eða hið glataða handrit sjálft við samningu
bókmenntasögunnar. Markmiðið er að draga upp dálítið gleggri mynd af sambandi
og sérkcnnum þessara tveggja merkustu bólcmenntasögurita frá 18. öld.
Hálfdan Einarsson (1732-85) skrifaði
eftirfarandi klausu í formála íslenskr-
ar bókmenntasögu á latínu, Sciagraphia
historiæ literariæ Islandicæ, sem út kom á
prenti í Kaupmannahöfn árið 1777,* 1 þar sem
hann fjallar um eldri rit um íslenska bók-
menntasögu og heimildir sínar:
Sá lærði lögmaður Páll Vídalín byrjaði einnig að
rita Recensus Poetarum et Scriptorum yfir 16. og
17. öld, en það rit er rétt byrjað og hvergi nærri
fullklárað, þótt ég viðurkenni þakklátur að ég
skulda því eitt og annað.
Doctissimusqve Nomophylax Paulus Widalinus
Recensum scribere cœpit Poétarum &) Scripto-
rum seculi XVI &> XVII, opus adfectum modo, et>
ad umbilicum minime deductum, cui tamen
nonnulla me debere gratus agnosco.2
* Grein þessi er að stofni til erindi sem flutt var á
málþingi um Pál Vídalín lögmann sem haldið var í
sal Þjóðarbókhlöðunnar hinn 19. febrúar 2000 á
vegum Félags um 18. aldar fræði og Góðvina
Grunnaví lcur-Jóns.
1 Önnur útgáfa (titilblaðsútgáfa) var prentuð árið
1786 í Kaupmannahöfn og Leipzig undir titlinum
Historia literaria Islandiæ.
2 Sciagraphia, Præfatio, bl. [*8]r. Allar þýðingar úr
latínu eru eftir greinarhöfund ncma annað sé tekið
fram. Á stöku stað kann þó að móta fyrir orðfæri úr
þýðingum Jakobs Benediktssonar og Þorsteins Pét-
urssonar.
112