Vera - 01.04.2002, Blaðsíða 11

Uppreisnin
í fermingarveislunni
Þórunn Hrefna Sigurjónsdóttir
1 fermingarveislum fjölskyldunnar - og
raunar i öllum veislum - (erfisdrykkjum, skírn-
ar- og brúðkaupsveislum sem og venjulegum
matarboðum) er það viss passi að á einhverjum
tímapunkti stendur kvenfólkið á fætur, tekur
af borðunum og fer fram í eldhús að þvo upp.
Raunar byrjar þetta á því að allir sitja við
borð og drekka kaffi og kjafta, eins og maður
gerir í fermingarveislum, en síðan fara konurn-
ar svona eins og ósjálfrátt að færa saman disk-
ana, safna notuðum munnþurkum á einn
þeirra, göfflum og skeiðum á annan, tertuleif-
um á þann þriðja. Svo tekur einhver af skarið
og gengur fram í eldhús, fær lánaða svuntu til
þess að setja framan á sparidressið og grípur
uppþvottaburstann. Oftast er það samt fleiri en
ein kona sem stendur upp og fer fram i eldhús
í veislum. Og þær bera sig vel vegna þess að
þær eru glaðar að geta gert gagn. „Minna má
það nú ekki vera."
Eitt er líka öruggt í þessum veisluheimi:
Karlarnir sitja í jakkafötunum sínum og drekka
kaffi og njóta dýrindis sætinda, en dettur ekki
til hugar að gera nokkurn skapaðan hlut til
þess að taka þátt í uppvaski og öðrum leiðind-
um. Ekki er heldur ætlast til þess. Þeir sitja bara
og fara með gamanmál og skiptast á kjaftasög-
um - nema náttúrlega að kjaftasögurnar heita
bara sögur þegar karlar segja þær.
Þaö er langt síðan ég tók eftir því að horft var
öðrum augum á mig en bræður mína í veislum
fjölskyldunnar. Það var eins og ég væri í veisl-
unum vegna þess að beðið væri eftir því að ég
gerði eitthvað, en bræður mínir hefðu hins
vegar bara litið við sér til skemmtunar. Þeir
voru líka svo ungir greyin.
Það er líka langt síðan ég tók þá ákvörðun
að sitja og fara með gamanmál og skiptast á
kjaftasögum við karlana í stað þess að fara að
þvo upp. Eg er því ein af þeim konum sem hafa
fengið það orö á sig að „hreyfa sig aldrei" í
veislum og þar af leiðandi hlýt ég að vera löt,
sjálfselsk og léleg húsmóðir. Ég fæ oft þesslags
augnaráð frá kjarnakonum í minni fjölskyldu
og hneykslunin leggst yfir mig eins og myrkur.
Ég hef oft nöldrað yfir misréttinu sem í þessu
felst og spurt karlana hvort þeir ætli ekki að
fara að taka af boröunum. Það finnst körlun-
um fyndið en konunum dónalegt. Ég hef líka
oft reiöst og rifist, en fyrir nokkrum árum á-
kvað ég að hætta því og halda bara kjafti. Það
var þegar ég hafði eitt árið hleypt bæði jóla-
OG áramótaveislunni heima hjá tengdaforeldr-
um mínum í uppnám. Það fór svo óskaplega í
taugarnar á mér að margir ættliðir af konum
hjálpuðust að í eldhúsinu eftir matinn meðan
margir ættliðir af körlum lágu í sófanum og
dæstu. Svo fór það óskaplega í taugarnar á öll-
um í veislunni að ég skyldi hafa orð á þessu. Ur
þessu varð eiginlega hálfgert uppistand sem
endaði á því að ég fór í fýlu við tengdapabba
minn og tengdapabbi minn fór í fýlu við mig.
Mér er samt fyrirmunað að skilja þetta. Flest-
ir karlar sem ég þekki, telja ekkert eftir sér að
vaska upp. Maðurinn minn vaskar tildæmis
mun oftar upp en ég, og sömuleiðis maður vin-
konu minnar. Þegar komið er í veislur virðist
samt allt breytast og það er eins og þeir
hrökkvi fimmtiu ár aftur í tímann. Þeim hrein-
lega dettur ekki til hugar að setja svo mikið
sem teskeið i vaskinn. Hefur það eitthvað með
ábyrgðartilfinninguna að gera? Að konum
finnist þær ósjálfrátt bera ábyrgð á öllu
óhreinu leirtaui sem er nálægt þeim, en karlar
vaski frekar upp af illri nauðsyn og þá aðeins
heima hjá sér? Vilja karlar ekki láta aðra karla
sjá til sin við uppvask? Eða er þetta kannski
einhver hefð sem ekki breytist nema með rót-
tækri byltingu?
Min bylting er fólgin I þvi að vaska ekki upp
í veislum nema þátttaka karla sé almenn i upp-
vaskinu. Þetta þýðir að ég vaska aldrei upp í
veislum. Nú er svo komið aö enginn býst við
neinu af mér en allir verða ofsalega glaðir ef ég
læt svo lítið að færa bollann minn í vaskinn.
„Nú það leynist töggur í Þórunni!" hugsa menn
og íhuga hvort það sé kannski ekki öll nótt úti
enn. Að ég taki einhvern daginn við mér. En
þetta snýst ekki um það. Ég get alveg vaskað
upp og geri það oft, ég baka líka stundum fyr-
ir veislur annarra og ég hef gaman að því aö
gera fólki greiða. Það er bara þessi hræðilega
aldagamla hefð - að karlarnir geti verið að tala
um eitthvað mikið og merkilegt sem ekki má
fyrir nokkurn mun trufla, að þeir geti verið að
skemmta sér í veislum, en umræðuefni kvenna
og skemmtun þeirra þurfi áfram að vera í öðru
sæti á eftir uppvaski og tiltekt.