Vera - 01.08.2002, Blaðsíða 21

í Finnlandi mun herferðin t.d. snúast um að uppfræða
kaupendurna (karlmenn) um aðstæður stúlkna í vændi og
að gera þeim grein fyrir að þeir eru að styðja glæpasamtök
og -iðnað, og að stúlkurnar fái minnst af tekjunum.
inu, það telst fremur eðlilegt fyrirbæri. Stúlkurnar telja líka víst að
lífsskilyrði séu miklu betri í þeim löndum sem þær sækja til. Það
sem þær vita hins vegar ekki, er að þær verða gerðar að kynlífs-
þrælum sem ráða engu um fjölda viðskiptavina sinna eða hverjir
þeir eru og að þær fá heldur ekki að njóta neinna launa af vinnu
sinni. Vegabróf þeirra eru tekin af þeim og þær eru einnig oft beitt-
ar hroðalegu ofbeldi án nokkurs möguleika á að leita hjálpar, oft
mállausar í ókunnu landi.
Löggjöfin í Svíþjóð
Mikið var fjallað um nýju lögin í Svíþjóð sem hafa nú verið í gildi
í þrjú ár, þar sem kaupandinn er sakhæfur. Margareta Winberg,
jafnréttisráðherra Svíþjóðar, sagði að strætisvændi hefði minnkað
mjög með tilkomu laganna og vændishúsum fækkað.
Frá og með júlí 2002 verður enn hert á sænskum lögum og hægt
að veita allt að 10 ára refsingu fyrir að standa að klámiðnaði, t.d.
með því að leigja húsnæði fyrir vændi. Jafnréttisráðherrann kvaðst
vera alfarið á móti lögleiðingu vændis, það væri uppgjöf. Lýðræð-
isríki ættu aldrei að samþykkja að líkamar kvenna væru söluvara
og sér þætti alls ekki fýsilegt ef hin sömu lýðræðisríki ætluðu að
þiggja skattgreiðslur af slíkum iðnaði.
Viðhorf kaupenda
Það var líka töluvert rætt um að beina ekki áróðri eingöngu að
stúlkum sem stunda vændi, heldur væri ekki síður mikilvægt að
breyta viðhorfum kaupenda. I Finnlandi mun herferðin t.d. snúast
um að uppfræða kaupendurna (karlmenn) um aðstæður stúlkna í
vændi og að gera þeim grein fyrir að þeir eru að styðja glæpasam-
tök og -iðnað, og að stúlkurnar fái minnst af tekjunum. Hættan á
eyðnismiti er líka að stóraukast með auknu vændi og vændiskonur
smita oft kúnna sem aftur smita eiginkonur þannig að útbreiðsla
eyðni eykst meðal almennings. Þá var lögð áhersla á náið samstarf
yfirvalda og frjálsra félagasamtaka til að berjast gegn þessum
vanda.
Glæpasamtökin
Talið er að glæpasamtök þéni um 7 milljónir bandaríkjadala á man-
sali árlega. Þau hafa komið sér upp tengslaneti á Netinu og ná þar
til viðskiptavina. Glæpamennirnir eru sagðir vera m.a. frá Rúss-
landi, Moldavíu, írak og Tyrklandi. Sérfræðihópur hefur verið sett-
ur á laggirnar í Svíþjóð til að rannsaka þessi mál og starfar með
Interpol að því að leysa upp glæpasamtök.
Umfang þessa iðnaðar er gífurlegt, sagt var að það væru á bilinu
700.000 til ein milljón kvenna og barna sem höndlað er með á
þennan hátt. Samkvæmt upplýsingum Interpol er fjöldinn um
120.000 in.nan ESB. Sagt var að fyrstu tilfelli mansals hefðu komið
upp eftir 1980 en síðan hefði umfang iðnaðarins aukist mjög hratt.
Þáttur fjölmiðla
Rætt var sérstaklega um klámiðnaðinn og þátt fjölmiðla. I mörgum
fjölmiðlum eru klámauglýsingar settar fram sem skemmtun og kon-
urnar sem neysluvara og á ráðstefnunni voru fjölmiðlar sakaðir um
að normalisera klámiðnaðinn með því að setja hann fram sem
hverja aðra saklausa skemmtun. Einnig er orðaforði og menning
klámiðnaðarins þróuð af mönnum innan hans án afskipta yfirvalda
og það er gert í skjóli málfrelsis og markaðssetningar.
Dæmi um herferð
Meginþættir herferðarinnar í Eistlandi voru
kynntir sem dæmi um uppbyggingu herferð-
ar og í henni felst eftirfarandi:
- að meta stöðuna
- að kanna hversu meðvituð hugsanleg
fórnarlömb eru um hætturnar
- að kanna afstöðu yfirvalda
- að skoða blaðaauglýsingar um störf
erlendis, hvað í þeim felst og hvort fórnar-
lömbin átta sig á hættunni
- fjölmargir aðilar koma að herferðinni,
menntastofnanir, heilsugæslustöðvar,
kvenréttindafélög og önnur frjáls félög,
yfirvöld o.s.frv.
- upplýsingum er beint að áhættuhópum á
áhættusvæðum
- hjálpar-símalínur hafa verið settar upp
Og hvað ísland varðar...
Það kom skýrt fram á ráðstefnunni að stúlk-
ur frá Eystrasaltslöndum hefðu verið seldar
mansali til íslands. Sagt var að á íslandi væri
sala á vændi bönnuð en jafnframt var fullyrt
(ranglega) að á íslandi væri ein thalílensk
vændiskona á hverja 100 karlmenn. Þetta
var leiðrétt, en almennt töldu ráðstefnugest-
ir ástandið mjög alvarlegt hér á landi. Þess
má geta að á sama tíma og ráðstefnan var
haldin biðu um 70 stúlkur eftir atvinnuleyfi
hér á landi og um 370 fá atvinnuleyfi á
hverju ári. En stúlkurnar eru miklu fleiri því
stúlkur frá ESB-löndum þurfa ekki að fá at-
vinnuleyfi.
Á ráðstefnunni var mikið spurt um nýja
bannið við einkadansi á Islandi (sem tók
gildi 1. júlí 2002) og ráðstefnugestum fannst
það athyglisverð tilraun.
Það vakti verulega athygli hér heima að
fulltrúi sýslumannsins í Keflavík sagði í út-
varpsviðtali að lögreglufulltrúi í Eistlandi
hefði staðfest að stúlkur stunduðu vændi á
súlustöðum á íslandi og hún teldi að yfir-
völd á Islandi væru í raun í stöðu melludólgs
eins og þau hafa staðið að því að veita stúlk-
um atvinnuleyfi.
Það var líka athyglisvert að sagt var að
stúlkum þætti frernur fýsilegt að vinna á Is-
landi af því þar væri meira um dans og
minna um vændi. Það ber vissulega með sér
að vændi só staðreynd á nektarstöðunum á
Islandi. Eins og staðan er í dag er rætt um að
straumur stúlkna komi frá Eystrasaltslönd-
um og vandinn beinist að Norðurlöndum.
Það er brýnt að við ákveðum hér á íslandi
hvaða afstöðu við tökum til vændis yfirleitt
og hvernig við getum barist gegn þeirri árás
á mannlega reisn sem í því felst.
Höfundur sat ráðstefnuna fyrir hönd
Kvenréttindafélags Islands.
21