Vera - 01.08.2002, Blaðsíða 54

Á efri myndinni er snúið út úr áletruninni
GAP ATHLETIC (íþróttamaður). í staðinn stendur
APATHETIC (sljór, að vera sama).
Á neðri myndinni er vörumerki TOMMY HILFIGER breytt.
Þar stendur: „Áralöng vinna í tískuiðnaðinum hefur gert
mig að þræl og líkamlega sjúka."
ferlinu en vörumerkið aðalatriði. Þar sem
ódýrara var og er að framleiða vörur í
þriðjaheimsríkjunum fluttu framleiðslu-
fyrirtækin frá vestrænum ríkjum J^ar sem
vinnuaflið var og er dýrt. Naomi vill að
launafólk þriðjaheimsríkja verði meðvit-
aðra um stöðu sína og setji fram kröfur
um að fá hlutdeild í hagnaðinum, stofna
stéttarfélög og krefjast hærri launa. Við-
brögð fyrirtækjanna við þessu er að flytja
starfsemina til annars Jrriðjaheimslands
þar sem engar launakröfur eru gerðar og engin stétt-
arfélög eru starfandi. Þetta veit Naomi en trúir Jdví að
í lokin muni fyrirtækin ekki eiga sór undankomu
auðið. Fyrirtækin eru landamæralaus og hafa engar
skuldbindingar við landið þar sem verksmiðjan var
reist. Þetta geta fyrirtækin gert því stjórnvöldum í
Jíriðjaheimsríkjum finnst akkur í því að fá stórfyrir-
tæki til landsins. Það kemur stjórnmálamönnum við-
komandi lands líka vel í ljósi stundarhagsmuna. Þá
aukast gjaldeyristekjur og fólkið hefur eitthvað að
gera á meðan fyrirtækið starfar þar og þeir tryggja
stöðu sína sem stjórnmálamenn.
Það er kaldhæðnislegt, segir Naomi, að stórfyrir-
tækin eyða stórfé í auglýsingar til að skapa lífsstíl
fyrir vesturlandabúana en þau sem framleiða vöruna
geta ekki keypt hana.
Bill græðir milljónir meðan fólkið í fátækt-
arhverfum þrælahalds þriðja heimsins er
blóðmjólkað. Þar er efnahagslegur ágóði
tölvurisans í hámarki meðan starfsfólk
Microsoft dregur fram lífið á lúsarlaunum.
Hvað getum við gert?
Á ég að gæta bróður míns? Lokakafli bókarinnar
fjallar um það hvað hægt er að gera og hvernig megi
sporna við þessari þróun. Hægt er að velta fyrir sér
hvenær maður á að vera hlutlaus og hvenær að sker-
ast í leikinn. Eins og Jón Hreggviðsson segir í Is-
landsklukkunni: „Hvenær drepur maður mann og
hvenær drepur maður ekki mann?“ Þessi spurning
hefur verið mér afar hugleikin við lestur bókarinnar
No Logo. Hvað veit ég um það hversu margir liggja 1
valnum fyrir lífsgæði mín? Hlutleysi er sú afstaða að
horfa á siðspillt framferðið og segja ókei. Hann er
ekki í fjölskyldunni, hvað kemur mér hann við.,>
Hlutleysi er afstaða sem getur verið afar grimm.
Mörg félaga- og hagsmunasamtök eru starfandi
sem hafa látið þessi málefni til sín taka. Má þar
nefna Clean Cilothes Shopping Guide 1 sem gefur út
bækling tvisvar á ári. Einnig grasrótarhreyfinguna
National Mobilization Against SweatShops
(NMASS )2 sem starfar á alþjóðavettvangi en á upp-
haf sitt í Bandaríkjunum. NMASS hefur meðal ann-
ars reynt að J^rýsta á framleiðslurisann Donna Karan
(DKNY) að bæta skilyrði starfsfólks við „háklassa-
framleiðsluna" í verksmiðjum sínum.
Grasrótarsamtökin vilja sporna við þessari þróun
og koma í veg fyrir að fólk sem er að meirihluta ung-
lingar og börn séu að þræla á skammarlega lágum
launum og sóu þvinguð til að vinna lengri vinnudag
án þess að geta gert kröfur um réttmætan launataxta.
Þessi samtök vilja koma í veg fyrir eftirfarandi: að
fólki, unglingum og börnum, sé J^rælað út á lúsa-
launum langan vinnudag, að ófrískum konum sé sagt
upp, að verkafólk sem reynir að knýja ítam launa-
hækkanir sé rekið úr vinnu, sett á svartan lista og