Vera - 01.08.2002, Blaðsíða 22

Karlmenn
sem
vændiskaupendur
Sven-Axel Mánsson barðist fyrir því í meira en 20 ár að
sænskum lögum yrði breytt þannig að hægt yrði að
sakfella þá sem kaupa kynlíf. Þessi lög hafa nú verið í
gildi í Svíþjóð í þrjú ár. Þau hafa verið gagnrýnd, bæði
áður og eftir að þau voru kynnt, innanlands og annars
staðar í heiminum. Tveimur árum eftir að þau tóku
gildi, sögðu þó 80% Svía að þeir væru sáttir við lögin.
„Þetta er feminísk löggjöf gegn ofbeldi sem verndar
þær konur sem eru mest berskjaldaðar," segir Sven-
Axel. „Þessi lög þvinga einnig karlmenn til að hætta að
líta á kvenlíkamann sem eign sína - en það er viðhorf
sem margir karlmenn hafa enn."
Sven-Axel byrjaði að rannsaka vændi um miðjan átt-
unda áratuginn með félaga sínum Stig Larsson.
Skýrsla þeirra, Svarta affarer, sýndi að kynlífsiðnað-
urinn í Svíþjóð var orðinn raunverulegt þjóðfélags-
vandamál. í framhaldi af rannsókninni tók Sven-Axel
þátt í fjögurra ára verkefni sem hafði það að mark-
miði að fá vændiskonur í Malmö til að hætta starf-
semi sinni. Árið 1977 var hann fenginn til að taka
þátt í fyrstu rannsókn sænska ríkisins á vændi og árið
1981 birti hann doktorsritgerð sína um samband hór-
mangara og vændiskonu. Fram að þessu hafði Sven-
Axel aðeins rannsakað þá sem seldu kynlíf. Næsta
bók hans, sem kom út árið 1984, fókuseraði hins veg-
ar á menn sem keyptu kynlíf en hann hefur auk þess
t.d. fjallað um verslun með vændi, ofbeldi gegn kon-
um, alnæmi og samkynhneigð. Þegar önnur nefnd
sem rannsakaði vændi íyrir sænska ríkið lagði til að
hægt yrði að sakfella bæði vændiskonur og viðskipta-
vini þeirra, andmælti Sven-Axel. „Menn sem eiga í
erfiðléikum með að mynda tengsl við konur leysa
gjarnan vandamálið með því að kaupa sér kynlíf.
Vændi er því vandamál karla og það væri rangt að
refsa konum fyrir það,“ sagði hann. Árið 1999 tóku
nýju lögin um kynlífsþjónustu svo gildi, sem heimil-
uðu að kaupendur kynlífs yrðu sakfelldir.
Lögreglan verndar vændiskaupendur
I kjölfar lagasetningarinnar minnkaði götuvændi í
Svíþjóð um helming - en kynlífsiðnaðurinn hafði þó
ekkert dregist saman. Starfsemin hafði aðeins færst
inn í íbúðir, vændishús, hótel og nuddstofur, sem
e.t.v. bendir til þess að löggjöfin þjóni ekki tilgangi
sínum. Þó má færa rök fyrir því að það séu ekki lög-
in sjálf sem séu gölluð heldur löggæslan. Blaðamenn
hafa í auknum mæli beint sjónum sínum að því
hvernig lögunum er framfylgt fremur en að gagnrýna
lögin sjálf. Annað stærsta dagblað Svíþjóðar, Göte-
borgs-Posten, benti t.d. nýlega á það í greinaröð sinni
að lögreglan og ákæruvaldið leggja vægari refsingar á
kaupendur kynlífs en aðra glæpamenn.
I greinaröðinni kom fram að þegar lögin höfðu
verið í gildi í 33 mánuði höfðu 249 menn verið
ákærðir fyrir að kaupa kynlíf. 26 þeirra höfðu játað
og verið sektaðir án réttarhalda. 33 menn höfðu ver-
ið dæmdir fyrir rétti til að borga sekt. í ljós kom að ef
mennirnir báðu um að bréf frá lögreglunni yrðu ekki
send heim til sín, á þeirri forsendu að þeir væru gift-
ir eða í sambúð eða ættu börn, gerðu yfirvöldin und-
antekningu frá vinnureglum sínum.
Staðreyndin er sú að lögreglumenn eru mun lík-
legri til að vernda þá sem kaupa vændi en að fram-
fylgja lögunum. „Samkennd karlmanna á sinn þátt í
þessu,“ segir Sven-Axel. „Lögregluþjónar eru karla-
stétt sem á að framíýlgja lögum sem ógna hefð-
bundnum karlagildum. Lögregluþjónar eru mun lík-
legri til að samsama sig þeim sem kaupa kynlífsþjón-
ustu en þeim sem selja hana og það hefur áhrif á getu
þeirra til að uppfylla skyldu sína. Auðvitað getur
lögreglan aldrei viðurkennt að hún líti ekki á það
sem glæp að kaupa kynlíf - en á margan hátt vernd-
ar hún menn sem kaupa kynlíf."
Staðreyndin er sú að lögreglumenn eru rrnJf1
líklegri til að vernda þá sem kaupa vændi &n
að framfylgja lögunum.
fB
V-
01
>
22